tamten więcej domów wiejskich łupami świątyń, niżeli ten świątyń łupami nieprzyjaciół przyozdobił? Będzieli ten człowiek dla tego wam droższy, żeby drudzy tym chętniej żądzom waszym służyli, choćby sami zginąć mieli?
V. Ale o tem na innem miejscu wspomniemy, w części już wspomnieliśmy. Teraz do innych punktów przystąpimy, a wprzód pokrótce o pobłażenie wasze, sędziowie, prosić was będziem. Całej poprzedniej mowy słuchaliście z największy uwagę, co mi nader było przyjemnie. Ale daleko przyjemniej będzie, jeżeli i tej z uwagę słuchać zechcecie; ponieważ we wszystkiem co się wprzód powiedziało, dla samej rozmaitości i nowości przedmiotów, tudzież punktów oskarżenia, była niejaka rozrywka: teraz zaś zaczynamy mówić o sprawie zbożowej, która dla wielkiej obrazy prawa jest niemal ważniejsza od innych części oskarżenia, ale rozmaitości i przyjemności w opowiadaniu mniej mieć będzie. Przystoi wszakże waszej powadze i roztropności, sędziowie, w pilnem słuchaniu nie mniej na powinność jak na przyjemność baczyć. W tej sprawie zbożowej pod rozpoznanie przychodzącej na to, sędziowie, pomnijcie, że o majętku i dochodach wszystkich Sycylianów, o dobrach obywateli Rzymskich w Sycylii grunta uprawiających, o daninach przez przodków przekazanych, o życiu i żywności ludu Rzymskiego stanowić macie. Jeżeli to wszystko zdaje się wam ważne, ba nawet bardzo ważne, nie oczekujcie rozmaitości i wymowy w wykładzie. Żadnemu z was, sędziowie, nie jest tajno, że wszelka użyteczność i dogodność prowincyi Sycylii w związku z potrzebami ludu Rzymskiego na zbożu najwięcej zależy. W innych rzeczach ta prowincya w pomoc nam tylko przychodzi: w tej dostarcza nam pożywienia i utrzymania.
Ten przedmiot, sędziowie, na trzy części w oskarżeniu podzielony będzie. W pierwszej o zbożu dziesięcinnem, w drugiej o kupnem, w trzeciej o oszacowanem mówić będziemy.
VI. Między Sycylię, sędziowie, a innemi prowincyami, ta co do podatków gruntowych zachodzi różnica. Na jedne jest nałożony stały podatek, opłatę na wojsko zwany, jak na Hiszpanów i wielu Kartagów, jak gdyby nagroda zwycięztwa i kara za wojnę, w innych, jak w Azyi, cenzorowie puszczaję grunta w dzierżawę podług prawa Semproniuszowego[1]. Ale przypuszczając miasta Sycylijskie do
- ↑ Prawo K. Gracha, de provincia Asia, o sposobie nakładania i wybierania podatków w prowincyi Azyi.
