naszej przyjaźni i biorąc w naszę opiekę, pozwoliliśmy im używać tych samych praw, jakiemi się wprzód rządziły, i na tych samych warunkach ludowi Rzymskiemu podlegać, na jakich swoim królom podlegały. Bardzo mało miast Sycylijskich przodkowie nasi orężem zdobyli: lubo ich grunta stały się publiczny ludu Rzymskiego własnością, zwrócone im zostały; te cenzorowie w dzierżawę puszczają. Są tam dwa sprzymierzone miasta, których dziesięciny nie puszczają się w dzierżawę, Messina i Taurominium[1]. Oprócz nich jest pięć miast, które, lubo nie zowia się sprzymierzonemu, wolne są jednak od podatków, Centuripa, Malesa, Segesta, Halicya, Panormus. Grunta wszystkich innych miast Sycylijskich ulegają dziesięcinie, i ulegały jej przed panowaniem ludu Rzymskiego, w skutek woli i postanowienia samych Sycylianów. Zastanówcie się teraz nad mądrością przodków, którzy, przyłączywszy do Rzeczypospolitej Sycylię, w pokoju i wojnie tyle dogodnych dostarczającą posiłków, tak troskliwie Sycylianów bronić i do siebie przywiązać chcieli, że nie tylko żadnych nowych podatków na ich grunta nie nałożyli, ale nawet przepisu licytacyi dziesięcin, czasu i miejsca jej odbywania nie odmienili, że w pewnej porze roku, że w tem samem miejscu, w Sycylii, że nakoniec podług prawa Hieroniuszowego przez licytacyą w dzierżawę puszczali. Chcieli żeby Sycylianie przy tem co się ich tyczyło obecnymi byli, żeby nie tylko nowe prawo, ale nawet nowe nazwisko prawa nie nabawiło ich jakiej niespokojności. Postanowili tedy żeby licytacya dziesięcin odbywała się zawsze podług prawa Hieroniuszowego, a to tym końcem aby im przyjemniejsze było dopełnienie tego obowiązku, kiedy zobaczą że po przejściu pod inną władzę nie tylko postanowienie tego króla, który był Sycylianom najdroższy, ale nawet imię jego pozostało. Na tem prawie zawżdy Sycylianie byli przed preturą Werresa: on pierwszy odważył się ustanowienia wszystkich, zwyczaj od przodków podany, związki przyjaźni, prawa sprzymierzenia zburzyć i odmienić.
VII. W tem toć naprzód ganię, i o to cię oskarżam, żeś w rzeczy tak dawnej, tak zwyczajem utwierdzonej, nowość zaprowadził. Byłli to może nowy pomysł bystrością rozumu wynaleziony? Możeś tylu
- ↑ Na wschodnim brzegu Sycylii, między Kalaną a Messiną, dziś Taormina. — O niżej wspomnianym królu Hieronie obacz notę 18 do poprzedniej mowy.
