Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/373

Wystąpił problem z korektą tej strony.

chajcie jego oświadczenia z lego pisma. Odczytaj je z pisma publicznego. Pismo publiczne. Jakie postanowienie rady gminnej upoważniło go do tego? — Żadne. — Dla czego to uczynił? — Zmuszony został. — Kto to mówi? — Cała gmina. — Odczytaj publiczne świadectwo. Publiczne świadectwo. Że od tego miasta w drugim roku podobnym sposobem wydarto pieniądze, i Sex. Wennoniuszowi dano, dowiedzieliście się z tego świadectwa. Ale wydzierżawiwszy dziesięcinę Amestratynów w ilości 800 medimnów niewolnikowi Wenery Banobalowi (poznajcie imiona dzierżawców publicznych dochodów), przymuszasz tych biednych ludzi do dania w dodatku więcej niż wysoko obliczona dzierżawa wynosi. Dodają Banobalowi do 800 medimnów 1,500 sestercyów[1]. Nie byłby pewnie Werres tak obrany z rozumu, żeby miał wybrać z gruntu ludu Rzymskiego dla niewolnika Wenery więcej zboża niż dla ludu Rzymskiego, gdyby cały ten obłów pod imieniem niewolnika nie wpłynął do jego kieszeni.
Petrynowie, choć ich dziesięcinę wysoko wydzierżawiono, musieli jeszcze z wielkim swym żalem dać P. Newiuszowi Turpionowi, wielkiemu hultajowi, który przez pretora Sacerdosa za różne przestępstwa skazany został, 52,000 sestercyów. Tak lekkomyślnie Wydzierżawiłeś dziesięciny, że, gdy cena medimna była 15 sestercyów, dziesięcina zaś 3,000 medimnów, to jest za 15,000 sestercyów wydzierżawiona została, 52,000 sestercyów dodać jeszcze dzierżawcy musiano. «Alem ja dziesięciny tego okręgu wysoko wydzierżawił.» To jest chełpi się nie z tego że Turpionowi zysku przyczynił, lecz że Petrynom pieniądze wydarł.»

XL. A znowu Halicyensi, którzy dziesięcinę dają, ale od innych podatków są wolni, nie musieliż i oni także temu samemu Turpionowi, choć ich dziesięcina w 100 medimnach wydzierżawiona została, dać 15,000 sestercyów? Choćbyś mógł, czego najusilniej pragniesz, dowieść że ten zysk pozostał w ręku dzierżawców, a tobie nic się z niego nie dostało, to jednak gwałtowne wydarcie i zabranie tych pieniędzy na mocy twego bezprawnego upoważnienia, powin-

  1. Zachodzi widoczny błąd w summie sestercyów; bo gdy dodatek przewyższał wartość dziesięciny, to jest 800 medimnów, więc nie mógł wynosić 1,500 sestercyów, ale daleko więcej. Ponieważ medium pszenicy wart byt wtenczas 15 sestercyów, gdyby tedy dodali tylko w pieniądzach ile wynosiła dziesięcina, toby już zapłacili 12,000 sestercyów.