. Poznajcie także podanie wysiewów i umowy mieszkańców miasta Mena z niewolnikiem Wenery. Odczytaj z publicznych dokumentów. Podanie wysiewów i umowy Menenów z niewolnikiem Wenury z publicznych dokumentów. Dozwolicież, sędziowie, żeby sprzymierzeńcom, rolnikom ludu Rzymskiego, tym, którzy dla was pracuję, wam służę, którzy lud Rzymski karmię, ale chcę także aby im i dzieciom ich cokolwiek na pożywienie pozostało, żeby im, mówię, przez największe bezprawie i nie bez najcięższej zniewagi więcej czasem zabierano, niż się im urodziło? Czuję, sędziowie, że skrócić mowę moję i strzedz się muszę bym wam nudy nie sprawił. Dłużej nad tym rodzajem przestępstw bawić nie będę, inne z mowy mojej wyrzucę, aleje w sprawie zostawię. Usłyszycie skargi Agrygentinów, bardzo dzielnych i czynnych ludzi; poznacie krzywdy i dolegliwości skrzętnych i pracowitych mieszkańców Ęntelli; będę wam przełożone cierpienia obywateli miast, Heraklea, Gela i Solus, dowiecie się jak Aproniusz spustoszył pola Katanensów, ludzi bardzo majętnych i naszych wielkich przyjaciół; przekonacie się jak Tyndaris, bardzo znaczne miasto, Cefaledium, Haluntium, Apollonia, Engyon, Kapitium, przez zdzierstwo dzierżawców dziesięcin zniszczone zostały; jak mieszkańcom miast, Morgantium, Assora, Elorus, Enna, Jeta, nic zgoła nie pozostało; jak Cetarini i Acherini, małych miasteczek obywatele, zrujnowani byli; że nakoniec wszystkie dziesięcinne okręgi przez trzy lata ludowi Rzymskiemu dziesięcinę, resztę zaś pozostała K. Werresowi dawać musiały, jak większa część rolników nic zgoła nie zatrzymała, a jeżeli któremu co zostawiono lub zostało, była to reszta tego, czem się już chciwość nasyciła.
XLIV. Zostawiłem sobie jeszcze, sędziowie, dwa najlepsze i najznaczniejsze okręgi, Etneński i Leontyński. Pomijam obłów trzyletni z tych okręgów'; jeden rok wybiorę, żebym mógł tym łatwiej com sobie założył wyłuszczyć. Wezmę rok trzeci, ponieważ jest najświeższy, i ponieważ tak w nim rzędy sprawował, iż wiedzęc o swym blizkim ustępie, mało się trosczczył o to, choćby żadnego rolnika w Sycylii nie zostawił. O dziesięcinach okręgu Etneńskiego i Leontyńskiego mówić będziemy. Uważajcie pilnie, sędziowie. Grunta są żyzne: rok trzeci: Aproniusz dzierżawca dziesięcin. O Etnensach mało powiem; powiedzieli sami w pierwszej części procesu. Pamiętacie że Artemidorus z Etny, pierwsza osoba poseł-
