Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/378

stwa, w imieniu miasta powiedział, że Aproniusz z niewolnikami Wenery do Etny zjechał, wezwał przed siebie urzędników, i kazał na rynku stoły dla siebie zastawić, że codziennie miał zwyczaj nie tylko na placu publicznym, ale kosztem publicznym ucztować: podczas gdy na tych ucztach muzyka brzmiała i pito z ogromnych puharów, miał zwyczaj zatrzymywać rolników, od których nie tylko niesprawiedliwemi, ale nawet obelżywemi środkami tyle zboża wymuszono, ile Aproniusz nakazał. Słyszeliście już o tem, sędziowie, i ja to wszystko pomijam. Nic nie mówię o zbytkach Aproniusza, nic o jego zuchwalstwie, niegodziwości i sromotności; mówić tylko będę o zysku z jednego okręgu i jednego roku, abyście tym łatwiej o trzyleciu i o całej Sycylii domyślić się mogli. Ale o Etnensach krótko się wyrażę; sami bowiem stanęli, miasta swego świadectwa przynieśli, i opowiedzieli wam ile na nich zyskał ten cale niezły człowiek, poufalec pretora, Aproniusz. Posłuchajcie o tem, proszę, ich własnego świadectwa. Odczytaj świadectwo Etnensów. Świadectwo Etnensów.
 XLV. Co mówisz? Czytaj, czytaj głośniej, żeby lud Rzymski o swych dochodach, o swych rolnikach, o swych sprzymierzeńcach i przyjaciołach mógł usłyszeć: 30,000 medimnów, 50,000 sestercyów. Przez bogów nieśmiertelnych! jeden okręg daje w jednym roku 300,000 modiów, i prócz tego 50,000 sestercyów dodatku Aproniuszowi. Czy taniej wydzierżawiłeś dziesięciny niż warte były, czy też, gdy dość wysoko wydzierżawiono, tę ogromną ilość zboża i pieniędzy gwałtem rolnikom wydarto? Powiesz jedno lub drugie, zarównoś winien. Pewnie nie powiesz (i obyś powiedział!), że tyle Aproniusza nie doszło; bo cię trzymam skrępowanego nie tylko publicznemi dokumentami, ale nawet prywatnemi rolników umowami i pismami, i zobaczysz żeś nie był pilniejszym w popełnianiu zdzierstw, jak ja w ich wyśledzeniu. Zdołaszże znieść ciężar takiego oskarżenia? Będzieli kto mógł to usprawiedliwić? Potrafiąż sędziowie, choćby chcieli wydać inny o tobie wyrok, zamknąć oczy na to wykroczenie? Za jednem przybyciem, z jednego okręgu Kw. Aproniusz, oprócz wyżej wspomnionych gotowych pieniędzy, zabrał jeszcze w dodatku 300,000 modiów pszenicy. Ale czy o tem sami tylko Etnensi świadczą? Nie: mówią także Centuripini, którzy daleko większą część gruntów w okręgu Etneńskim posiadają. Ich posłom, Andronowi i Artemonowi, znakomitym ludziom, senat dał