Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/407

Wystąpił problem z korektą tej strony.

dziesięcinę i na owe 800,000 modiów nic zboża na przedaż ludowi Rzymskiemu nie pozostało, i że to zboże od twego prokuratora, to jest od Aproniusza kupili, zkąd się jasno okazuje że nic rolnikom nie zostawiłeś; jeżeli to pominę, co w wielu świadectwach jest wymienione, możeż być co pewniejszego nad to, że wszystko zboże Sycylijskie, wszystkie urodzaje gruntów dziesięcinnych przez trzy lata w twojem posiadaniu i w twoich szpiechlerzacb się znajdowały? Bo ponieważ zamiast zboża od gmin pieniądze wycisnąłeś, zkąd się wzięło zboże, któreś do Rzymu posyłał, jeżeli zsypane na kupę i zamknięte u ciebie nie było? Miałeś tedy na tem pierwszy zysk, żeś to zboże wydarł rolnikom: drugi, żeś to zboże, przez trzy lata najniegodziwszym sposobem nabyte, nie raz, lecz dwa razy, nie za jednę, lecz za dwie zapłaty, jedno i to samo zboże przedał: raz gminom medimn po piętnaście sestercyów, drugi raz ludowi Rzymskiemu, od którego po ośmnaście sestercyów za medimn tego samego zboża dostałeś. Ale zboże Centuripinów i Agrigentinów, a może i kilku innych miast, dobre znalazłeś i tym miastom pieniądze zapłaciłeś. Choćby były inne miasta, których zboża odrzucić nie chciałeś: coż ztad? byłali im cała summa za zboże należna wypłacona? Znajdź mi nie mówię jednę gminę, ale jednego rolnika: patrz, szukaj, oglądaj się, czy jest choć jeden w prowincyi, którąś przez trzy lata rządził, coby twej zguby nie pragnął? jednego, mówię, daj mi z owych nawet rolników, którzy na posąg złożyli się, coby powiedział że mu za zboże ile należało zapłacono. Upewmiam, sędziowie, że żaden tego nie powie.

LXXVIII. Od wszystkich summ, które miałeś do wypłacenia rolnikom, miano zwyczaj pod różnemi pozorami odtrącać, naprzód za obejrzenie i różnicę wartości pieniędzy, potem nie wiem za jakieś wyciśniecie pieczęci[1]. Tak są, sędziowie, nazwane nie prawne jakie opłaty, ale najniegodziwsze obrywki. Jaka może być różnica wartości pieniędzy, gdzie wszyscy jednego tylko ich gatunku używają? A co znowu znaczy opłata od wyciśnienia pieczęci! Jak ten artykuł wcisnął się do rachunków urzędowej osoby, jak do skarbowych pieniędzy? Ten trzeci rodzaj odtrącania był uważany nie tylko

  1. Obejrzenie pieniędzy co do stopy menniczej zwało się spectatio. Porównanie ich wartości z wartością pieniędzy innych krajów, collybus. Opłata za wyciśnienie pieczęci, cerarium.