Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/472

 Ale zdaje mi się że za długo rozwodzę się nad jednym rodzajem przestępstw. Czuję, sędziowie, że ulżyć trzeba przesyceniu uszu i umysłów waszych. Wiele przeto pominę; ale do tego co mam powiedzieć, proszę was przez bogów nieśmiertelnych, sędziowie, nabierzcie nowej odwagi, proszę was przez tych samych bogów, o których świętości długo już mówię. Wytoczę przed was czyn, który wzruszył całą prowincyą. Jeżeli wam zdawać się będzie że nieco zdaleka zaczynam, i wspomnienia religijne z dawnych czasów zasięgam, przebaczcie. Ważność rzeczy nie pozwala mi tak okropnej zbrodni zlekka tylko dotknąć.
 XLVIII. Dawne to jest mniemanie, sędziowie, oparte na najstarożytniejszych pismach i pomnikach Greckich, że cała Sycylia jest poświęcona Cererze i Prozerpinie. Tak mniemają i inne narody, a Sycylianie tak są o tem przekonani, iż się zdaje że to uczucie jest im wrodzone i w ich umysły wpojone; wierzę bowiem że i te boginie urodziły się w ich kraju, i że uprawa zboża tamże naprzód wynaleziona, i że Libera, którą także Prozerpina zowią, z gaju pod Enną porwana została, miejsce, które będąc w samym środku tej wyspy, pępkiem Sycylii nazywa się. Mówią że Ceres chcąc wyśledzić i wynaleźć swą córkę, zapaliła pochodnią od płomieni z wierzchołka Etny wybuchających, i niosąc ją w ręku cały świat obiegła. Enna, gdzie co mówię stać się miało, jest na bardzo wysokiej i wydatnej górze, a na jej wierzchu rozciąga się polista płaszczyzna ze źródłami nigdy nie wysychajacemi. Cała jest odcięta i odłączona od innych pagórków: naokoło niej są gaje, jeziora i we wszystkich porach roku kwitnące kwiaty: samo miejsce zdaje się wskazywać porwanie dziewicy, o którem w dziecinnym wieku słyszeliśmy. Znajduje się bowiem w blizkości na północ obrócona, niezmiernie głęboka pieczara, z której, jak powiadają, nagle ojciec Dis (Pluto) na wozie wyjechał, porwaną ztąd dziewicę z sobą uwiózł, i w tej samej chwili niedaleko od Syrakuzy w ziemię zapadł, gdzie zaraz utworzyło się jezioro, przy którem aż do tego czasu Syrakuzanie doroczne święta w licznem zgromadzeniu mężczyn i kobiet obchodzą.
 XLIX. Dla tej starodawnej wiary, i dla tego że ślady tych bogiń i prawie ich kolebka znajdują się w tym kraju, czczona jest Ceres Enneńska prywatnie i publicznie w całej Sycylii ze szczególniejszem nabożeństwem. Często wiele cudów moc jej bozką ogłasza: w wielu trudnych bardzo okolicznościach często w momencie dopomogła,