Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/552

dzieli jak ktoś wołający: «obywatelem Rzymskim jestem,» na krzyżu rozpięty został. Ty także, Werresie, to samo mówisz: wyznajesz że ten człowiek kilkakrotnie wołał, że był obywatelem Rzymskim; a to imię obywatelstwa nie miało u ciebie tyle nawet wagi, żeby cię w wątpliwość wprawić i skłonić mogło do odłożenia choć na chwilę najokrutniejszej i najstraszniejszej kary śmierci.
 Tego się trzymam, przy tem stoję, sędziowie, na tem jednem przestaję, resztę pomijam i opuszczam: w własnem swojem wyznaniu koniecznie się uwikłać i zginąć musi. Nie wiedziałeś kto on był? miałeś podejrzenie że był szpiegiem? Nie pytam na czem się gruntowało to podejrzenie: oskarżam cię twemi własnemi słowy. Mówił że był obywatelem Rzymskim. Gdyby cię, Werresie, u Persów, albo w najdalszej Indyi pojmanego na śmierć wiedziono, cobyś innego wołał, tylko żeś obywatelem Rzymskim? I gdyby ciebie nieznanego między nieznanymi, u Barbarzyńców, u ludzi w najdalszych i ostatnich krajach mieszkających, sławne i szanowane u wszystkich narodów imię twego obywatelstwa od śmierci wyzwoliło; nie mógłże tamten człowiek, ktokolwiek on był, choćbyś go nie znał, skoro się obywatelem Rzymskim być mienił, u ciebie pretora, jeżeli nie uwolnienia, przynajmniej odwłoki śmierci wspomnieniem i przywiedzeniem swego obywatelstwa sobie wyjednać?
 LXV. Chude pachołki, ludzie nizkiego urodzenia, żeglują, przybywają do krajów, których wprzód nigdy nie widzieli, gdzie ani są znani tym, między których się dostali, ani mogą być zawżdy z tymi, którzyby za nich ręczyli. Polegając atoli na tem jednem zaufaniu w swe obywatelstwo, mają się za bezpiecznych nie tylko u naszych urzędników, których powściąga od nadużyć bojaźń praw i opinii publicznej, nie tylko między Rzymskimi obywatelami, węzłem mowy, prawa i innych stosunków z sobą złączonymi, ale dokądkolwiek przybędą, mają nadzieję że im to obywatelstwo obroną będzie. Odejmij tę nadzieję, odejmij tę obronę naszym spółziomkom, spraw żeby ten głos, obywatelem Rzymskim jestem, żadnej im nie przyniósł pomocy, żeby pretor lub ktokolwiek bądź mógł stanowić dowolną karę na tego, który się obywatelem Rzymskim być mieni, dla tego że go nikt nie zna: to już wtedy wszystkie prowincye, wszystkie królestwa, wszystkie wolne państwa, całą kulę ziemską, która dla naszych spółziomków wzdłuż i wszerz zawżdy otworem stała, obywatelom Rzymskim zamkniesz. Ale kiedy