Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/554

mieć wzniesiony pomnik swej zbrodni i zuchwalstwa na widoku Italii, przy wniściu do Sycylii, w miejsu przejazdu wszystkich, którzy tam i sam żeglują.
 LXVII. Gdybym mówił nie przed obywatelami Rzymskimi, nie przed przyjaciółmi naszej Rzeczypospolitej, nie przed tymi, którzy słyszeli o imieniu ludu Rzymskiego, gdybym nie przed ludźmi, ale przed zwierzętami, albo nawet, więcej powiem, gdybym w najodludniejszej pustyni przed skałami i opokami na to się uskarżał i użalał, toby jednak wszystkie nieme i martwe istoty taką szkaradną okropnością wzruszyć się dały. Ale kiedy mówię przed senatorami ludu Rzymskiego, praw i sądów stróżami, nie powinienem się obawiać, żeby sam jeden z obywateli Rzymskich, Werres, nie był osądzony godnym krzyża, a wszyscy inni aby nie byli za wolnych od podobnej kary [uznani. Mało co wprzód, sędziowie, nie mogliśmy wstrzymać się od łez, opowiadając o nieszczęśliwej i niezasłużonej śmierci dowódzców okrętowych, i słusznie nas wzruszała niedola niewinnych sprzymierzeńców: coż mamy teraz, kiedy idzie o krew naszę, począć? albowiem wszystkich obywateli Rzymskich uważać należy jako związkiem krwi z sobą połączonych; ponieważ prawda i wzgląd na dobro powszechne tego wymaga. Wszyscy obywatele Rzymscy, i ci co są tu obecni, i ci co gdziekolwiek się znajdują, wzywają w tem waszej surowości, błagają waszej opieki, wsparcia waszego żądają; wszystkie swe prawa, majątki, bezpieczeństwo, całą nakoniec wolność od waszego wyroku zawisłe być rozumieją.
 Dosyć im uczyniłem; gdyby jednak rzecz inaczej wypadła, więcej im może uczynię, niżeli żądają. Bo gdyby jaka moc wyrwała Werresa waszej surowości, sędziowie, czego ani się lękam, ani widzę jakimby to sposobem stać się mogło; lecz gdyby nadzieja moja w tem mnie omyliła, narzekaliby Sycylianie na upadek swej sprawy i równieby ze mną boleli: ale lud Rzymski, ponieważ dał mi moc mówienia przed sobą, wkrótce za mym przewodem i swojem głosowaniem przed pierwszym lutego prawo swe odzyska. Zresztą jeżeli zapytacie, sędziowie, co mi może zjednać sławę i ułatwić moje wyniesienie, odpowiem że nie sprzeciwia się to bynajmniej moim rachubom, jeżeli Werres z tego sądu wyrwany, na sąd ludu Rzymskiego zachowany będzie. Świetna jest ta sprawa, łatwa do bronienia, chlubna dla mnie, ludowi pożądana i przyjemna. Nakoniec gdyby mniemano żem chciał, o com się nie starał, wynieść się tu na upadku tego jed-