że wtenczas M. Kornutus, L. Cynna, L. Sylla[1], byli pretorowie, biegli w prowadzeniu wojny, sprawowali ten urząd: oprócz nich K. Mariusz, P. Dydiusz, Kw. Katulus, P. Krassus[2], którzy nie w xiążkach, ale przez czyny i zwycięztwa wyćwiczyli się w sztuce wojennej. Rzućcież teraz oko na senat, przypatrzcie się wszystkim stanom, wszystkim gałęziom Rzeczypospolitej: nie możeż się nic takiego zdarzyć, w czembyśmy za takimi ludźmi tęsknić musieli? a jeśliby się co podobnego zdarzyło, czy lud Rzymski ma bez liku takich ludzi? Co wszystko jeśli pilnie rozważycie, sędziowie, uznacie zapewne za rzecz lepszą człowieka w trudach wojennych nieleniwego, w niebezpieczeństwach odważnego, w taktyce przez doświadczenie biegłego, w planach wojennych przezornego, w odwrotach i przypadkach losu szczęśliwego, sobie i dzieciom swoim w kraju zachować, niżeli go tak nieprzyjacielskim dla ludu Rzymskiego narodom wydać i poświęcić.
XIX. Ale Gallowie postępują przeciw Fontejuszowi z rozwiniętemi chorągwiami, nastają i nacierają z największą śmiałością i zapalczywością. A my, sędziowie, za waszą pomocą, nie mniej licznemi i potężnemi siłami temu dzikiemu i strasznemu napadowi barbarzyńców opierać się będziemy. Staje naprzód przeciw ich natarczywości Macedonia[3], wierna i przyjacielska ludowi Rzymskiemu prowin-
- ↑ Kornutus zkądinąd nieznany. Dwaj drudzy głośni z wojen domowych i postronnych.
- ↑ P. Dydiusz, legat konsula L. Juliusza Cezara, zdobył w wojnie socjalnej Herkulanum. Vell. Paterculus, II, 13, i Appian, Wojny domowe, I, 6, którzy go Tytusem mienią. — Ponieważ Cycero mówi tu o nieżyjących wodzach, więc zapewne nie o Kw. Katulu, ale o ojcu jego, Kw. Lutacyuszu Katulu, konsulu wraz z Mariuszem roku 102 przed Chr., o którym w innych mowach i naszych notach kilka razy już była wzmianka. — P. Licyniusz Krassus, ojciec tryumwira, konsul roku 97 przed Chr. Kiedy Cynna z Mariuszem opanowawszy roku 87 Rzym, rzeź w nim okropną sprawili, Krassus mówca z synem życie sobie odjęli.
- ↑ Widzieliśmy w rozdziale 3, że Fontejusz po odbytej w Rzymie kwestu-
roku 90, to jest drugiego wojny socjalnej, w której tegoż roku zginał Rutyliusz od Marsów pobity. — L. Porcyusz Kato, wnuk Cenzora, ojciec Katona Utycyńskiego, i Kn. Pompejusz Strabo, ojciec stawnego Pompejusza, byli konsulami 89 roku przed Chr. Kato poległ w bitwie. Pompejusz od własnych żołnierzy przez krewnego Pompejusza Rufa poduszczonych zamordowany.
