jedno wynaleźli słowo, które dość je jasno oznacza, żebym, czy to ja z włości, czy od włości odpędzony będę, mógł być do niej przywrócony jednym i tym samym interdyktem. «Zkąd ty.....?» Wyraz «zkąd» znaczy z jakiego miejsca i od jakiego miejsca. Zkąd był Cynna wypędzony? z Rzymu. Zkąd był Lepidus[1] odpędzony? od Rzymu. Zkąd byli Gallowie odpędzeni? od Kapitolu. Zkąd stronnicy Gracha[2]? z Kapitolu. Widzicie zatem że to słowo znaczy dwie rzeczy: z jakiego i od jakiego miejsca. Ale kiedy interdykt rozkazuje przywrócić na miejsce, to ma takie znaczenie: że gdyby na przykład Gallowie od przodków naszych byli zażądali, żeby ich przywrócono na miejsce, z którego byli wypędzeni, i jaką mocą dokazać to mogli, toby icb. zdaje mi się, trzeba było nie do podkopu, kędy dobywali, ale do Kapitolu wprowadzić. Bo takie jest znaczenie wyrazów: «Zkąd wypędziłeś,» bądź z jakiego, bądź od jakiego miejsca, «tam masz napowrót wprowadzić.» To już bardzo jasne: Masz na to miejsce wprowadzić, to jest, jeśliś kogo z tego miejsca wypędził, to go na powrót na to miejsce wprowadź; albo jeśliś go od tego miejsca odpędził, to go wprowadź nie na miejsce z którego, ale od którego go odpędziłeś. Gdyby kto na przykład zbliżając się morzem do ojczyzny, znagła burzą oddalony, życzył sobie, zostawszy od ojczyzny odrzucony, nazad do niej powrócić, toby, zdaje mi się, życzył sobie żeby go los przyniósł na to samo miejsce, od którego został oddalony, nie na morze, ale do miasta, do którego dążył. Podobnym sposobem (ponieważ musimy przez porównanie dociekać znaczenia wyrazów), kto żąda żeby był przywrócony na miejsce, od którego odparty, to jest zkąd wyparty został, ten żąda żeby był na to samo miejsce przywrócony.
XXXI. Na to nas naprowadzają nie tylko wyrazy, ale rzecz sama zmusza nas tak to rozumieć i pojmować. Gdyby cię kto, Pizonie
- ↑ Kiedy Sylla wojował z Mitrydatesem, Cynna konsul roku 87 przed Chr. chcąc podżwignąć partyą ludu, wznowił prawo trybuna Sulpicyusza, rozdzielające nowych obywatelów między trzydzieści pięć plemion. Drugi konsul Oktawiusz wsparty przez senat i dawnych obywatelów, po krwawej bitwie w Rzymie stoczonej, wypędził Cynnę z Rzymu. — Lepida odpędził od Rzymu konsul Katulus 77 roku przed Chr.
- ↑ Roku 131 przed Chr. Tyb. Grachus żądający powtórnego trybunatu, zajął ze swymi stronnikami w dzień wyborów Kapitol, gdzie go Scypio Nazyka zamordował lub zamordować kazał, stronników z Kapitolu wypędził.
