w swojem ojczystem mieście, ale nawet w tamtejszem sąsiedztwie pierwszym bez wątpienia człowiekiem. Mam także łaskę i wielkie zachowanie u najdostojniejszych mężów; albowiem u Metellów, Serwiliuszów, Scypionów[1], które rodziny dla ich zacności i godności wymieniam, nie tylko bywał w gościnie, ale i poufale z nimi przestawał. Owoż ze wszystkich swoich pożytków ten tylko jeden synowi zostawił; bo ojczysty majątek gwałtem wydarty zbójcy domowi posiadają: sławy i życia tego niewinnego człowieka przyjaciele ojca bronią.
Roscyusz oddawna sprzyjał szlachcie[2], a wtem ostatniem zaburzeniu, kiedy wszystkiej szlachty godność i całość w niebezpieczeństwo przyszła, bronił więcej niż drudzy w tamtej okolicy jej strony i sprawy czynem, gorliwością, powagą; albowiem za rzecz słuszną osądził walczyć za pierwszeństwo stanu, którego odbitym blaskiem jaśniał między swoimi spółobywatelami. Potem gdy zwycięztwo ostało się przy szlachcie, i myśmy broń złożyli, gdy nastąpiły proskrypcye[3], i wszędzie chwytano tych, których za przeciwników
- ↑ Metellowie od dawna już w Rzeczypospolitej słynęli i najwyższe sprawowali dostojeństwa. Z pomiędzy nich wyszli zdobywcy Macedonii, wysp Balearskich, Numidyi, Dalmacji. Od roku 611 Rzymu, 143 przed Chr., było z te rodziny dziewięciu konsulów, czterech cenzorów. Roku Rzymu 674, przed Chr. 80 był wraz z Syllą konsulem Kw. Cecyliusz Metellus Pius, po zdobyciu Krety Kretykiem zwany. — P. Serwiliusz Vatia sprawował konsulat roku 79, zwyciężył Isaurów, zkąd Isaurikiem zwany. — Z rodziny Scypionów żył wtedy P. Scypio, syn Scypiona Nazyki, mordercy Tib. Gracha, zięć mówcy L. Krassa. Syn jego Scypio Nazyka, przysposobiony przez Metellów, był teściem Pompejusza.
- ↑ Odkąd plebejusze otrzymali wszystkie prawa obywatelskie, otworzyli sobie drogę do wszystkich urzędów, ustała między nimi a patrycyuszami walka, która zaburzyła pierwiastki Rzeczypospolitej. Zatarta się powoli między nimi różnica, i jedni i drudzy swą sprawę za spólną uważali, i dla tego Roscyusz, acz plebejusz, trzymał stronę szlachty, to jest senatu. Nastąpiła potem walka między senatem a ludem, którego sprawę biorąc niby pod swą opiekę Juliusz Cezar, doszedł tym sposobem do jedynowładztwa. Bywało tak dawniej w Greckich Rzeczachpospolitych, a i w późniejszych nawet czasach lud usłał nie jednemu ambitnemu człowiekowi drogę do osiągnienia najwyższej władzy, do obalenia Rzeczypospolitej.
- ↑ Wynalazcą proskrypcyi był Sylla, o którym mówi Velleius Paterculus II, 28: Primus ille, et utinam ultimus, exemplum proscriptionis inve-
