sulów zapragną? Fotem szli przed nimi liktorowie, nie z laseczkami, ale z dwoma pękami rózg, jak tu idą przed pretorami. Przywiedziono na rynek okazalsze bydło na o tiarę, które przez tych pretorów z trybunału, jak przez naszych konsulów, za zdaniem kapłanów za dobre uznane, zabito w obecności woźnego przy odgłosie piszczałki. Kiedy kto mówił do nich, nazywał ich senatorami, a wtedy zaledwie już można było znieść minę Konsidiusza. Tego człowieka suchego jak szczepa, któregośmy w Rzymie w pogardzie i poniżeniu widzieli, gdyśmy w Kapui nadętego pychą Kampańską i królewską wyniosłością ujrzeli, zdawało mi się żem owych Magiuszów, Blossiuszów, Jubelliuszów[1] przed sobą widział. Jaki stracił ogarnął wtenczas chudych pachołków w tunikach! jakie mnóstwo ludzi zbiegło się na plac Albański i Seplaski, jak dopytywali się, co wyrzekł pretor, gdzie będzie wieczerzał, co oznajmił! Nas zaś, którzyśmy ztąd, z Rzymu przyjechali, me gośćmi, ale cudzoziemcami i przybyszami nazywano.
XXXV. Tych, którzy to przewidzieli, chcę mówić przodków naszych, czy nie mydlicie, Rzymianie, że nam szanować i poważać jak bogów nieśmiertelnych należy? Coż bowiem przewidzieli? to samo, na co zwracam waszę uwagę. Nie krew i urodzenie tworzy obyczaje ludzi, ale raczej klimat, wychowanie, sposób życia. Kartagowie stali się kłamcami i oszustami nie z rodu, lecz z położenia swego kraju, ponieważ mając porty, zostając w nieustannych i rozlicznych stosunkach z obcymi kupcami i przybyszami, uczuli żądzę zysku, która zrodziła w nich chęć oszukiwania. Ligurowie są dzicy i zatwardziali górale: takimi sama ziemia ich uczyniła, która nic nie wydaje krom tego, co mozolna uprawa i ciężka praca z niej wydobędzie. Kampanowie zawsze się chlubili ze szczególniejszej dobroci swych gruntów, z okwitości płodów, ze zdrowego położenia, rozkładu i piękności swej stolicy. Z tego dostatku i opływania we wszystko powstała naprzód owa pycha, która zażądała od przodków naszych, żeby drugi konsul był z Kapui[2], potem miękkość obyczajów, która samego
- ↑ Magiusz nie chciał podpisać przymierza Kapui z Kartagą, za co uwięziony i do Kartagi posiany. Blossiusz, Jubelliusz Taurea, sprawowali w Kapui najwyższe dostojeństwa, stawali na czele Kampanów w związku z Annibalem przeciw Rzymianom. Jeden i drugi zgonu wolności Kapui nie przeżyli. Livius, XXIV, 19, XXVI, 15, XXVII, 3.
- ↑ Gdy na to senat nie zezwolił i posłów z miasta wyprowadzić kazał, przeszli zaraz Kampanowie na stronę Annibala. Livius, XXIII, 6.
