jakobym ja zadosyć czyniąc woli siedmiu tyranów[1], i innych posiadaczów dóbr przez Syllę rozdanych, sprzeciwiał się prawu rolnemu i waszemu pożytkowi. Jeśli kto temu dał wiarę, musiał koniecznie wprzód i temu uwierzyć, że przez to prawo, jak ono jest ogłoszone, odjęte być komu mają dobra Syllańskie i między was rozdzielone, albo że uszczuplone będą ich posiadłości, żeby was do nich wprowadzić. Jeżeli okażę że nie tylko garść ziemi z dóbr Syllańskich nikomu wydartą nie będzie, ale że nawet ten rodzaj posiadłości jest pewnym artykułem prawa najbezczelniej zabezpieczony i uświęcony; jeżeli dowiodę że o to nadane przez Syllę dobra Rullus w swoim projekcie do prawa tak jest troskliwy, iż łatwo poznać że go nie obrońca waszych pożytków, ale zięć Walgiusza napisał; możnaż wątpić, Rzymianie, że oskarżając mnie w mojej nieobecności, nie tylko moję, ale i wasze ostrożność i roztropność lekce sobie ważył?
II. Jestto czterdziesty artykuł prawa, nad którym się zastanowię, a o którym wprzód przed wami wzmianki nie uczyniłem, żeby nic myślano że chcę jątrzyć zagojoną już ranę Rzeczypospolitej, lub wszczynać w nieswoim zupełnie czasie nową jaką niezgodę. Nie dla tego o tem mówić będę, iżbym mniemał żeby obecnego stanu Rzeczypospolitej wszelkiemi siłami bronić nie należało, zwłaszcza żem się oświadczył na ten rok obrońcą zgody i spokojności, lecz iżbym dał naukę Rullowi, żeby o tem przynajmniej na potem milczał, o czem żeby milczano, równie jak o nim i o uczynkach jego, życzyć sobie powinien. Za najniesłuszniejsze ze wszystkich praw i za najniepodohniejsze do prawa poczytuję to, które L. Flakkus, interrex, o Sylli wydał[2]: «że wszystko cokolwiek on uczynił, miało moc prawa.» W innych Rzeczachpospolitych, po zaprowadzeniu tyranów, znoszą się i kasują wszystkie prawa; on prawem w Rzeczy-
- ↑ Najwięcej wzbogaceni hojnością Sylli z cudzą szkodą byli, Lukullus, Krasus, Metellus, Filippus, Hortensiusz, Kalulus i Faustus syn Sylli.
- ↑ Po zabiciu konsulów, młodego K. Mariasza i Kn. Papiriusza Karbona. Po rzezi sprawionej w Rzymie, w Prenescie, i w całej Italii, Sylla na wniosek interrexa L. Waleriusza Flakka dożywotnim dyktatorem mianowany z władzą życia i śmierci, konfiskowania majątków, rozdawania lub przedawania skonfiskowanych. Velleius Paterculus, II, 28. Plutarch, Sylla, 42. Appian, Wojny domowe, I, 12.
