Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 2 Mowy.djvu/276

tyle dokazywał, iż nie pamiętamy wojny ważniejszej, ani prowadzonej z większa roztropnością i odwaga. Ho* gdy Mitrydates całe swe usiłowanie wytężył na wzięcie Cyziku, który uważając za bramę do Azyi, rozumiał że po jej wyłamaniu i obaleniu otworzy sobie drogę do tej prowincyi; Lukullus lak się dzielnie sprawił, że i to miasto najwierniejszych naszych sprzymierzeńców obronił, i wojsko nieprzyjacielskie przez długie oblężenie wniwecz obrócił^[1]. A ona bitwa morska przy Tenedos stoczona^[2], kiedy flota nieprzyjacielska, pełna nadziei i odwagi, pod sprawę najdzielniejszych wodzów, z rozpuszczonemi żaglami do Italii płynęła, czy myślicie że to była dorywcza utarczka, i że nie wielkiego potrzebę było sił wytężenia żeby ja wygrać? Opuszczam inne bitwy, pomijam dobywanie miast. Wypędzony nakoniec ze swego państwa, Mitrydates tak był obrotny, taka miał jeszcze przewagę, że złączywszy sic z królem Armenii, zdobył się na nowe siły.
 XVI. Gdyby mi przyszło mówić o czynach naszego wojska i wodza, ileż walnych bitew mógłbym wam przypomnieć! ale nie o nieb tu mowa. Powiadam że gdyby tego nieprzyjaciela, tego króla, tę wojnę lekceważono, aniby senat i lud Rzymski nie przedsięwziął jej z taką starannością, aniby jej przez, tyle lat nie prowadził, a niby Lukullus tyle w niej sławy nie zyskał, aniby naostatek lud Rzymski jej ukończenie Kn. Pompejuszowi z taką skwapliwością nie polecił. Ze wszystkich bitew, które ten wódz stoczył, a są niezliczone, najzaciętsza zdaje mi się ta, w której starł się z samym królem, i w której z największem wytężeniem walczono^[3]. Wymknąwszy się z tej bitwy, Mitrydates schronił się do Bosforu, dokąd wojsko nasze dostąpić nie mogło; ale i w tej niedoli, w tem schronieniu zachował całą godność królewską. Dla tego Pompejusz

pospieszył się stoczyć bitwę z Mitrydatem, którą przegrawszy w Chalcedonie oblężony, przez Lukulla byt uwolniony. Appian, Mithrid. IX.

1. Appian, ibidem. Plutarch, Lucullus, 14—16.
2. W tej bitwie Lukullus zniszczył flotę Mitrydatesa, wziął do niewoli Wariusza, wodza Sertoriuszowogo, i zabić go kazał. Appian, ibidem, 10. Plutarch, ibidem, 18, który powiada że ta bitwa była stoczona przy wyspie Lemnos.
3. W tej bitwie pod Nikopolis w blizkości Eufratu roku 66 w nocy stoczonej Mitrydates stracił 10,000 ludzi, i uciekł do Kolchidy. Appian, ibidem, XIII. Plutarch, Pompeius, 34. Dio Cassius, XXXVI.