wstąpił do Heraklei[1]. Ponieważ to miasto zostawało na słusznem bardzo prawie i warunkach przymierza, chciał być wpisanym w poczet jego obywatelów, co sobie u Herakleanów wyjednał tak dla osobistych zalet, które w nim uznano, jako też przez wpływ i znaczenie Lukulla. Nadało obywatelstwo prawo Sylwana i Karbona[2]. «Jeżeli kto w sprzymierzonych miastach został zapisany, jeżeli kto wtenczas kiedy to prawo było postanowione, w Italii miał zamieszkanie, i w przeciągu sześciudziesiąt dni opowiedział się pretorowi.» Archias, który od wielu już lat w Rzymie miał zamieszkanie, opowiedział się pretorowi Kw. Metellowi, swemu poufałemu przyjacielowi.
Jeżeli tu idzie tylko o obywatelstwo i o prawo, na mocy którego zostało nadane, nie mam nic więcej do powiedzenia: sprawa jest skończona. Coż bowiem przeciw temu, Gracyuszu, zarzucić można? Czy zaprzeczasz, że Archias w Heraklei został wpisanym? Jest tu obecny mąż bardzo szanowny, M. Lukullus[3], który powiada że nie domyśla się, ale wie z pewnością, nie słyszał, ale widział, nie znajdował się przy tem, ale sam o to czynił. Są tu obecni posłowie mieszkańców Heraklei, bardzo znamienici ludzie, którzy dla tej sprawy z poleceniem i publicznem świadectwem przybyli: powiadają że Archias został wpisany jako obywatel Heraklei. Żądasz tu xiąg obywatelskich tego miasta, które, jak wiemy, w pożarze archiwów czasu wojny Italskiej ogniem spłonęły. Śmieszna jest nic nie odpowiedzieć na to, co mamy, a żądać tego, czego mieć nie możemy, o pomniku na pamięci ludzkiej opartym milczeć, a piśmiennego pomnika domagać się, i mając sumienne zeznanie znakomitego człowieka, wierne świadectwo zacnego miasta municypalnego, to, co żadnym sposobem skażone być nie może, odrzucać, a żądać spisów, które, jak sam powiadasz, sfałszowane być mogą.
Albo może Archias nie miał zamieszkania w Rzymie, on, który
- ↑ Miasto nadmorskie między Tarentem a Metapontem w blizkości dzisiejszego Policom, najdawniejsze z miast z Rzymem sprzymierzonych. Obacz mowę za Balbem, 22.
- ↑ Ustanowili to prawo trybunowie Plaucyusz Sylwanus i Papiriusz Karbo roku 89, za konsulatu Kn. Pompejusza Strabona i L. Porcyusza Katona, dla uśmierzenia wojny socyalnej.
- ↑ Brat Lucyusza, zwycięzca Traków, zwany inaczej M. Terencyusz Warro Lukullus, konsul 73 roku.
