umysłu, unikać blasku uświetnienia, odrzucać zasłużony sławę, będącą zacnym owocem prawdziwego męztwa. Że zaś nie tylko nie na żądanie i naleganie senatu, ale pomimo jego woli i po jego uciśnieniu, nie tylko bez przyzwolenia ludu Rzymskiego, ale bez głosowania jednego wolnego człowieka, dostała ci się ta prowincya, jako rękodajna nagroda obalonej i zgubionej przez ciebie Rzeczypospolitej; kiedy za wszystkie twoje przestępstwa miała ci być podług umowy oddana Macedonia w upodobanych przez ciebie granicach, pod warunkiem żebyś całą Rzeczpospolitę zostawił do wolnego rozporządzenia bezbożnym łotrom; kiedyś skarb wycieńczał, Italią z młodzieży osieracał, obszerne morze wśród zimy przebywał: jeśliś tryumfem, szalony rabusiu, pogardzał, jaka cię unosiła namiętność, jeżeli nie ślepa żądza łupu i zdobyczy?
Kn. Pompejusz nie może już korzystać z twej rady: pobłądził, nie smakował w tej twojej filozofii: głupi człowiek trzy razy już tryumfował. Wstyd mi za ciebie, Krassie! Dla czego, ukończywszy oną straszną wojnę, tak gorąco pragnąłeś żeby senat przyznał ci wieniec laurowy[1]? P. Serwiliuszu, Kw. Metellu, K. Kurionie, M. Pupiuszu[2], czemuście nie posłuchali tego tak oświeconego i uczonego człowieka, nim w taki błąd popadliście? Nawet mój przyjaciel, K. Pomptynius[3], starać się o to nie może: ma przeszkodę w ślubie religijnym. O! jak głupi byli tacy ludzie, jak Kamillus, Kuriusz, Fabrycjusz, Kalatynus, Scypionowie, Marcellowie, Maxymowie! Jak był szalony Paulus, jaki prostak Mariusz! jak nierozsądni ojcowie obu teraźniejszych konsulów[4], którzy tryumf odprawili!
- ↑ Senat przyznał Krassowi za pokonanie Spartaka owacyą czyli mały tryumf, ale mu pozwolił uwieńczyć się laurem zamiast mirtem, którym się wieńczono w małym tryumfie. Plutarch, Crassus, 15.
- ↑ Pierwszy z nich wiódł tryumf z Izaurów, drugi ze zdobytej Krety, trzeci z podbitych niektórych ludów Macedonii, czwarty, M. Pupiusz Pizo, będąc pretorem odbył tryumf roku 63 z ludów Hiszpanii, a roku G1 został konsulem. Podstawił go Manucyusz na miejsce P. Scypiona, dla tego że Cycero mówi tu tylko 0 żyjących osobach, nawet o tryumfie niedawno zmarłego Lukulla nie wspomina.
- ↑ K. Pomptyniusz był pretorem za konsulatu Cycerona, pokonał Allobrogów 62 roku, ale tryumfował dopiero 54 roku w rok po tej mowie. Dio Cassius, XXXIX. Jakoż mówi tu tylko Cycero o jego chęci tryumfu.
- ↑ Ojciec Pompejusza, Strabo, odprawił tryumf pokonawszy Picenów i As-
