liusza poprzestałem. Czy myślisz że sędziowie mniej dla mnie uczynię, dla tego że mnie o wdzięczność obwiniasz? albo kiedy lud Rzymski w myśl uchwały senatu zapadłej w święty ni Mariusza[1], a polecającej moje bezpieczeństwo wszystkim narodom, jednemu tylko Plancyuszowi podziękował, kiedy senat jemu tylko jednemu ze wszystkich urzędników, którzy bronili mego życia, należne złożył dzięki; nie miałżebym sądzić że jest moją powinnością jemu sic wywdzięczyć? A gdy mnie tak wdzięcznym Plancyuszowi widzisz, możeszli, Laterensie, wątpić o moich dla ciebie uczuciach? jestże jakie niebezpieczeństwo, jaki trud, jaki spór, od których mógłbym się uchylić nie tylko dla twego ratunku, ale nawet dla twego wyniesienia? Tym więcej jestem, nie powiem nieszczęśliwy, bo ten wyraz nie zgadza się z męzkim sposobem myślenia, ale zmartwiony, nie dla tego że wielu osobom powinien jestem (lekki to bowiem ciężar, wdzięczność za dobrodziejstwo), lecz że między najlepiej mi zasłużonymi zachodzą zatargi, dla których obawiać się muszę żebym nie mógł równie dla wszystkich wdzięcznym się okazać. Ale ja na mojej szalce rozważę nie tylko com każdemu winien, ale nawet o co każdemu najwięcej idzie, i czego położenie każdego odemnie wymaga.
XXXIII. Tobie, Laterensie, idzie o wyższość nad twego spólzawodnika, albo, jeżeli wolisz, o dobre imie, o szacunek publiczny, o edylostwo; ale Kn. Plancyuszowi idzie o byt cywilny, o pozostanie w ojczyźnie, o cały jego los. Tyś życzył sobie mego ocalenia: on dokazał żem ocalony został. Boleję nad roztargnieniem mych uczuć, i mocno żałuję że, lubo w tej sprawie nic ci nie grozi, urazić cię muszę; ale wolałbym zaiste życie moje za ciebie położyć, niżeli całość Kn. Plancyusza twoim wymaganiom poświęcić. Bo jak życzę sobie, sędziowie, wszystkie cnoty posiadać, tak w szczególności niczego tak nie pragnę jak być wdzięcznym i za takiego uchodzić; albowiem ta cnota nie tylko jest najwalniejsza, ale wszystkich innych cnót matką. Czem jest miłość dzieci ku rodzicom, jeżeli nie wdzięcznem dla nich uczuciem? Czem są dobrze myślący obywatele, czem w wojnie i pokoju dobrze ojczyźnie zasłużeni mężowie, jeżeli
- ↑ Mariusz zbudował na cześć Czci i Cnoty świątynię z łupów na Cymbrach zdobytych, w której się wtenczas (w marcu lub kwietniu 67 roku) senat zgromadził. Obacz mowę za Sextiuszem, 54.
