postanowieniem człowieka, który w czasie pokoju sprawował najwyższy władzę w Rzeczypospolitej? Pytaj o postanowienia Gracha: pokażą ci prawa Semproniuszowe; pytaj o postanowienia Sylli: pokażą ci prawa Korneliuszowe. A postanowienia trzeciego konsulatu Kn. Pompejusza na czem zależą? na prawach. Gdybyś samego Cezara zapytał, co czynił w Rzymie w czasie pokoju? odpowiedziałby, postanowiłem wiele bardzo pięknych praw. Notatki zaś swoje alboby odmienił, alboby ich nie ukazał, albo, gdyby ukazał, nie uważałby ich za swoje postanowienia. Ale i na to się zgadzam, na wiele rzeczy przez szpary patrzę; lecz żeby w najważniejszych rzeczach, to jest w prawach, postanowienia Cezara niweczone być miały, na to zdaniem mojem zezwolić nie można.
VIII. Jakie prawo lepsze, pożyteczniejsze, w najpiękniejszych nawet czasach Rzeczypospolitej częściej pożądane nad to, które zakazywało trzymać dłużej nad rok jeden prowincje pretorskie, dłużej nad dwa lata prowincye konsularne[1]? Znosząc to prawo, czy zdaje wam się że bronicie postanowień Cezara? A przez to prawo, które niedawno wniesiono o trzeciej dekuryi sędziów, czy nie uchylacie wszystkie jego ustawy sądowe[2]? Więc uchylając prawa Cezara, chcecie bronić jego postanowień? chyba co dla pamięci zapisał w notatkach, to ma być policzone między postanowienia i bronione, choćby było niesprawiedliwe i na nic nieprzydatne, a co wniósł do ludu na sejmiku centuryalnym, to nie ma być za postanowienie poczytane.
A jaka to ta trzecia dekurya? Setników, odpowiada Antoniusz. Alboż prawo Juliuszowe, a dawniejsze jeszcze Pompejuszowe i Aureliuszowe nie otworzyło im wstępu do sądownictwa? «Wymagano pewnego dochodu,» odpowiada tenże. Tak jest, nie tylko od setników, ale i od rycerza Rzymskiego. Dla tego też waleczni i zacni ludzie, którzy kohortami dowodzili, są i byli sędziami. «Nie mówię o tych, odpowiada Antoniusz; chcę żeby każdy co kohortą dowodził był sędzią.» Lecz gdybyście przypuścili każdego co służył konno,
- ↑ Filippika II, 42. Dio Cassius, XLIII.
- ↑ Prawo L. Aureliusza Kotty o sprawowaniu władzy sądowniczej przez senatorów, stan rycerski i trybunów skarbowych (Obacz drugą mowę przeciw Werresowi, II, 71), w tem Cezar odmienił, że ten trzeci stan od jej sprawowania usunął, Suetonius, Caesar, 61. Dio Cassius, XLIII.
