Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 3 Mowy.djvu/428

Ta strona została przepisana.

się kto sprzeciwił oddaniu zwykłej czci człowiekowi, dla którego nadzwyczajne codzień obmyślamy nagrody? Lecz żeby się nie zdawało że bez przyczyny zwołał edyktem senat, już przystępował do zdania sprawy o stanie Rzeczypospolitej, kiedy mu przyniesiono wiadomość o czwartej legii, co mu tak szyki pomieszało, że chcąc jak najprędzej uciec, uchwałę senatu o modłach przez rozejście się na dwie strony otrzymał, czego wprzód nigdy nie bywało[1].

X. Jaki potem odjazd? jaki pochód wodza w płaszczu wojskowym! jak oczu ludzkich, światła dziennego, miasta, rynku unikał! jak brzydka, jak haniebna ucieczka! Przedziwne jednak uchwały senatu tegoż dnia wieczorem zapadły. Podzielono się sumiennie wylosowanemi prowincyami; ale los tak zrządził, że która się komu podobała, ta mu się jakby cudem dostała. Pięknieście tedy, trybuni ludu, uczynili, żeście nam ustawę o straży konsulów i senatu przynieśli; za którą usługę wdzięczni wam wszyscy być, i największe dzięki złożyć winniśmy. Jak bowiem możemy być wolni od bojaźni i niebezpieczeństwa wpośrodku ludzi tak chciwych i zuchwałych? A ten nieszczęśliwy i do rozpaczy przywiedziony człowiek jakiegoż cięższego oczekuje sądu nad ten, co go sami przyjaciele jego o nim wydali? Z tych najpoufalszy L. Lentulus, z którym i mnie także łączą związki, i wolny od wszelkiej chciwości P. Nazo, tak rozumieją, że im się żadna nie dostała prowincya, że odbyte przez Antoniusza losowanie jest nieważne. Tak samo osądził L. Filippus[2], ojca, dziada, przodków godny naśladowca. Tegoż był zdania Maniusz Turraniusz, mąż nieporównanej prawości i cnoty, toż rozumiał P. Oppiusz. Ci nawet którzy przez przyjaźń dla M. Antoniusza, więcej mu może pozwolili niżeli chcieli, mój przyjaciel M. Pizo[3], człowiek i obywatel znakomity, tudzież równej z nim zacności M. Wehiliusz, oświadczyli, że w tej mierze woli senatu posłuszni będą. Coż mam o L. Cynnie powiedzieć, którego doświadczona w wielu ważnych rzeczach szczególniejsza prawość mniejsze podziwienie wzbu-

  1. Kiedy uchwalano modły dla kogo, każdy senator dawał swe zdanie. W pomniejszych tylko materyach stanowiono przez rozejście się jednych w prawą, drugich w lewą stronę, per discessionem.
  2. Syn z pierwszego małżeństwa L. Filippa, o którym w nocie 13.
  3. M. Pupiusz Pizo Kalpurnianus, konsul 61 roku, o którym często wzmianka w poprzednich mowach.