Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 3 Mowy.djvu/449

godzi się czynić z ludem? Wnieśli trybuni prawo o prowincyach wręcz przeciwne postanowieniu Cezara, którego czas rządów dwuletni Antoniusz do sześciu lat przedłużył. Czy i to prawo lud Rzymski przyjął? co mówię? byłoż ono do wiadomości podane? mówię podane? nie wprzódże zapadło, nim było napisane? Ażaliśmy nie widzieli, że to się stało, nim komu na myśl przyjść mogło, że się stać miało? Gdzie się podziało prawo Cecyliuszowe i Dydiuszowe^[1]? gdzie podanie do wiadomości przez trzy dni targowe? gdzie kary przepisane niedawnem prawem Juniuszowem i Licyniuszowem^[2]? Mogąż podobne prawa utrzymać się bez obalenia wszystkich innych? Komu wolno było wcisnąć się na Forum^[3]? Jakie grzmoty! jaka burza! tak iż choćby takie wróżby nie zatrwożyły Antoniusza, dziwno było jak mógł znieść i wytrzymać tak gwałtowny szturm wichru, deszczu i nawałnicy. Wahaćże się będzie wyznać, że to prawo, które, jak powiada, w urzędzie augura podał, nie tylko kiedy Jowisz grzmiał, ale nawet prawie niebieskim głosem zakazywał, że je mówię przeciw wrożbom podał? Więcej powiem. Sądziłże ten biegły augur, wnosząc to prawo wraz z kollegą^[4], którego wybór sam za nieważny ogłosił, że to nie miało żadnego z wróżbami związku?
 IV. Ale my, jego kolledzy, wróżby może tłumaczyć będziemy. Czy wytłumaczymy także dla czego użył siły zbrojnej? Naprzód, wszystkie drogi do Forum tak dobrze zamknąć kazał, że choćby żaden zbrojny człowiek wejścia nie bronił, nie można było żadnym sposobem, chyba wyłamawszy zapory, przedrzeć się do Forum; tak zaś rozstawiono warty, że jak się broni przystępu nieprzyjacielowi za pomocą baszt i szańców, widziałbyś że tak odpędzano od Forum lud i jego trybunów.

 Dla tych przyczyn oświadczam, że wszystkie prawa, które dziełem Antoniusza być mienią, przez gwałt oraz przeciw wróżbom wniesione zostały, i dlatego ludu Rzymskiego nie obowiązują. Jeżeli mi kto powie,

1. Obacz o tem prawie mowę Cycerona za swym domem, 16, 20, i notę 14, za Sextiuszem, 64.
2. Obacz o niem mowę za Sextiuszem, 64, przeciw Watyniuszowi, 14.
3. Manucyusz tak to objaśnia: Antoniusz nie dozwolił swym przeciwnikom przystąpić do Forum, kiedy brat jego Lucyusz podawał prawo o podziale gruntów.
4. Z Dolabellą, o którego na konsula wyborze obacz Filippikę, II, 32, 33.