tona w Tarragonie, Kw. Cepiona, P. Rutyliusza[1] w Smyrnie, którzy zostali obywatelami tych miast, ale prawo tutejszego obywatelstwa nie wprzód utracili, aż się z Rzymu wynieśli. Odmienić się także może obywatelstwo przez powrót do ojczyzny. I nie bez przyczyny, kiedy szło o K. Puhlicyusza Mcnandra, wyzwoleńca, którego za czasu przodków posłowie nasi jadąc do Grecyi, za tłumacza mieć z sobą chcieli, do ludu wniesiono, żeby len Publicyusz, gdyby do swej ojczyzny pojechał, i ztamtąd nazad do Rzymu powrócił, nie przestał być Rzymskim obywatelem. Dawniej jeszcze wielu Rzymskich obywateli, nieskalanych, nieodsądzonyeh od praw obywatelskich, dobrowolnie Rzym opuściło, i przeniosło się do innych krajów.
XII. Jeżeli obywatelowi Rzymskiemu wolno zostać Gadytanem, bądź przez wygnanie, bądź przez powrót do dawnej ojczyzny, bądź przez zrzeczenie się tutejszego obywatelstwa, dla czegożby, pytam wracając do traktatu, który właściwie mówiąc nie tyczy się tej sprawy, mówimy bowiem o prawie obywatelstwa, nie o traktacie, dla czegożby, mówię, obywatelowi miasta Gades nie wolno było zostać obywatelem Rzymskim? Go do mnie, cale innego jestem zdania; bo gdy ze wszystkich miast otwarła jest do naszego droga, i gdy podobnież naszym obywatelom nie jest zamknięta droga do innych miast, zdaje mi się że im ściślej jakie miasto jest złączone z nami przyjaźnią, przymierzem, zgodą, umową, traktatem, tym bardziej zasługuje na to, aby spólne z nami pożytki, nagrody, prawo obywatelstwa miało. Wszystkie inne miasta nie wahałyby się przyjąć naszych ziomków do swego obywatelstwa, gdybyśmy jedno z niemi mieli prawo. Ale my nie możemy być zarazem obywatelami Rzymu i innego jakiego miasta: innym to jest dozwolone. I tak widzimy że w miastach Greckich, na przykład w Atenach, Rodowie, Lacedemonowie i inni zewsząd są wpisani w xięgę obywatelską, i że
- ↑ Z tych osób nie zna historya Kw. Maxyma i Kw. Filippa. — K. Lenas jestto K. Popilliusz Lenas, konsul roku 158, o którym obacz pierwszą mowę przeciw Werresowi, 13; Cic. ad Herennium, I, 15; Cic. de Legibus, III, 16. — O Katonie obacz drugą mowę przeciw Werresowi, III, 80, IV, 10; Cic. Brutus, 28. O Kw. Serwiliuszu Cepionie, konsulu roku 106, wraz z Malliuszem za Alpami roku 105 od Cymbrów zniesionym w bitwie, w której 80, 000 Rzymian i sprzymierzeńców zginąć miało, obacz Cic. Brutus, 35; Livius, epitome, 67; Valerius Maximus, IV, 7. — O P. Rutyliusza obacz mowę za Fontejuszem, 16, i notę 34; Livius, epitome, 70.
