Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 3 Mowy.djvu/97

WSTĘP DO MOWY

ZA M. CELIUSZEM RUFEM.

 M. Celiusz Rufus, młodzieniec wielkich zdolności, polecony przez ojca Cyceronowi, chlubnie wystąpił pod jego przewodnictwem w zawodzie sądowniczym, który otwierał młodym Rzymianom wstęp do najwyższych godności. Nim jeszcze doszedł do lat, w których mógł się starać o urząd, pozwał dosądu K. Antoniusza, towarzysza Cycerona w konsulacie, i otrzymał jego potępienie za złupienie i uciemiężenie Macedonii, bo niezupełnie mu dowiódł należenie do spisku Katyliny.
 Zachęcony tą wygraną, zapozwał L. Semproniusza Atratyna o przekupstwo i kabały wyborowe, a gdy Atratynus został uwolniony, pozwał go po raz drugi. Ale nim sprawa przyszła do sądu, sam musiał myśleć o swojej własnej obronie.
 Klodia, siostra Klodiusza, wdowa po Metellu Celer, rozwiązłe prowadziła życie. W liczbie jej mnogich kochanków i wielbicieli był także młody Celiusz, nie mniej przymiotami ciała jak darami umysłu hojnie od natury uposażony. Ale wkrótce wstyd mu było że uwiązł w więzach tak osławionej kobiety, i zerwał z nią wszelkie stosunki. Nie mogła Klodia przenieść na sobie, że Celiusz pogardził jej wdziękami, i chcąc się zemścić, zapozwała go o chęć zadania jej trucizny, a prócz tego o porwanie się na senatora, o związki z Katyliną, o zajazd dóbr Palli, o podniecenie rozruchu w Neapolu, o zamordowanie posłów Alexandryjskich, a mianowicie Diona, gościa i przyjaciela historyka Lukcejusza, i wiele innych przekroczeń. Czterech mówców, Herenniusz, Balbus, Klodiusz i syn Atratyna, wstąpili w szranki przeciw Celiuszowi, i podzieliwszy się, podług zwyczaju owego wieku, punktami oskarżenia, wzięli go żwawo w obroty. Herenniusz i Atratynus zajęli się w szczególności skreśleniem obrazu jego obyczajów, które podobno nie mogły służyć za wzór do naśladowania.
 Krassus i Cycero podzielili między siebie obronę Celiusza. Pierwszy bronił go od oskarżenia co do zaboru dóbr Palli, wszczętego w Neapolu rozruchu, zamordowania posłów Alexandryjskieh: drugi wziął na siebie resztę punktów oskarżenia, a mianowicie o chęć zadania Klodii trucizny i rozwiązłość obyczajów. Celiusz uniewinniony, poślubił Cyceronowi dozgonną przyjaźń, zkąd zawzięła się między nimi przez lat cztery trwająca korespondcncya. Jest między poufałemi listami II, VIII, ośm listów Cycerona do Celiusza, siedmnaście Celiusza do Cycerona.