Cycerona dla Attyka zaświadczonej w wydanych już dziełach dodaje: ei rei sunt indicio, praeter eos libros, qui in vulgus jam sunt editi, sexdecim volumina epistolarum, ab consulatu ejus usque ad extremum tempus ad Atticum missarum[1]. Ale ten zbiór pewnie nie był na świat wydany za życia Attyka; bo ten ostrożny człowiek i przebiegły polityk, który ze wszystkiemi partyami żył w zgodzie, który wydał córkę za Agryppę, wnuczkę za Tyberiusza, który zaprzyjaźnił się z Augustem, mordercą swego przyjaciela, pewnie sobie nie życzył, żeby nowi jego przyjaciele wiedzieli, jak Cycero w listach do niego wychwalał jego republikanckie uczucia i sposób myślenia. Mógłże, będąc tak dobrze położonym na dworze Augusta, puścić przed śmiercią między ludzi listy, w których takie były wyrazy? «Bij się z nim (z Cezarem) raczej, niżeli żebyś miał zostać jego niewolnikiem[2]» «Starajmy się bronić wszelkiemi siłami naszych oswobodzicieli, i, jak zalecasz, cieszmy się z 15 marca.... Przypomnij sobie twoją własną przepowiednią. Czyż nie pamiętasz, jak głośno wołałeś: wszystko zgubione, jeżeli mu (Cezarowi) publiczny pogrzeb sprawimy[3].
Zszedł z tego świata Attykus roku Rzymu 722 (32
- ↑ Korneliusz Nepos powiada, że ten zbiór listów zaczynał się od konsulatu, czyli raczej powinien był powiedzieć, od starania się o konsulat, i w rzeczy samej dwa pierwsze listy o tem są napisane. Ale dla tego tylko stoją na czele tego zbioru, że były nieporządnie ułożone. Następne aż do jedenastego przenoszą nas wstecz o trzy lata do roku, w którym Cycero starał się o preturę, i od nich ten zbiór zacząć potrzeba było.
- ↑ Ad Atticum, VII, 7.
- ↑ Ad Atticum, XIV, 14.
