Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 4 Listy.djvu/26

list był napisany, i tak autorowie starożytni cytowali te księgi: Tullius ad Appium Pulchrum (Quintil. VIII, 3); in libro M. Tullii epistolarum ad Servium Sulpicium A. Gell. XII, 13).
 Znała także starożytność oddzielne zbiory listów Cycerona do różnych osób, jako to: do filozofki Cerelli (Quintil. VI, 3, 112), do Katona (Non. 438), do Gorgiasza, do Pelopsa, do Heroda (Plut. Cicero, 24), do Xostyliusza (Charis. 52), do Marcella (id. 34), do Tytyniusza (Sueton. de rhet. 2), do Kalwa (Prisc. 873), do Kassiusza (Non. 278), do Axiusza (id. 509), do jego syna (id. 275), do Korneliusza Neposa (Macrob. Saturn. II, 1, 14), do Cezara (Non. 286), do Oktawiana (id. 329), do Pansy (id. 72), do Pompejusza (id. 293), do Hircyusza (id. 450), i do Brutusa (id. 421), z których każdy po kilka ksiąg zawierał, bo ci autorowie cytują drugą, trzecią, czwartą, dziewiątą księgę. Te oddzielne zbiory były wydane zapewne przed listami do przyjaciół, i dla tego w tych ostatnich tak mało znajduje się do znakomitych osób, do Cezara, do Katona, do Pompejusza, do Brutusa. Ale te wszystkie zbiory, które dochowały się do szóstego wieku, bo je cytują grammatycy, Noniusz Marcellus w drugim, Charisius w piątym, Priscian w szóstym wieku żyjący, potem zaginęły, i ani jeden do nas nie doszedł. Tak się to zapewne stało, że kiedy po upadku nauk zmniejszyła się liczba czytelników, zaniechano przepisywania tych obszernych zbiorów, a ten krótki zbiór wybranych ztamtąd listów, wystarczający skromnym po-