Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/435

Ta strona została skorygowana.

Vos, qui accolitis Histrum fluvium, atque Algidam.

i tamże:

Quam nunquam vobis Graii, atque Barbari.

Ale u Enniusza raz tylko to się zdarzyło:

Scipio invicte.....

I ja także powiedziałem[1]:

Hoc motu radiantis Etesiae in vada ponti.

Nasi ziomkowie nie przebaczyliby mi tego błędu, gdyby się często powtarzał, chociaż Grecy chwalić go zwykli. Ale dla czego mówię tylko o samogłoskach: często także dla krótkości wyrzucali spółgłoski, jak kiedy mówili: multi’ modis, vasi’ argenteis, palmi’ et crinibus, tecti’ fractis. Ale czy mogli wolność dalej posunąć, jak kiedy nawet imiona ludzkie skracali, żeby je łatwiej wymówić? Jak z duellum zrobili bellum, z duis, bis, tak Duellius, zwycięzca na morzu Kartagów, nazwany został Bellius, chociaż jego przodkowie zawżdy się Duellii nazywali. Często nawet skracano imiona nie z potrzeby, ale dla przyjemniejszego wymawiania. Dla czego z imienia Axilla, jednego z twych przodków, utworzono Ala[2], jeżeli nie dla uniknienia twardo brzmiącej litery? Kiedy się język ogładził, ta litera zniknęła także przez wyrzutnią z wyrazów maxillae, taxilli, vexillum, paxillus[3]. Chętnie także łączono przez ściągnienie w jeden dwa wyrazy, jak sodes zamiast si andes,

  1. W Fenomenach Aratusa, poemacie przełożonym w młodych latach przez Cycerona. Tłumaczenie Cycerona wydał Jan Kochanowski: M. T. Ciceronis Aratus ad Graecum exemplar expensus et locis mancis restitutus. Cracoviae, 1579, i na język Polski przełożył. To tłumaczenie wyszło osobno raz jeden in 4o, a wydanie onego jest tak rzadkie, że dotąd znane są tylko trzy exemplarze, jeden w Krakowskiej, drugi w Lwowskiej, trzeci w Gdańskiej bibliotece. Weszło potem do wszystkich wydań dzieł Jana Kochanowskiego. Dwie tablice znaków niebieskich, należące zapewne do tego rzadkiego wydania posiada kanonik Polkowski.
  2. Czyli raczej Ahala, jak go wszyscy historycy nazywają. K. Serwiliusz Ahala zabił z rozkazu dyktatora Cyncynnata roku Rzymu 315 Spuriusza Meliusza jakoby dopinającego władzy królewskiej. Livius, IV, 14. Od tego Ahali pochodził Crutus po matce.
  3. Te wyrazy zamieniły się na malae, policzki, tali, kości do grania, velum, żagiel, palus, pal.