Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/462

bynajmniej nie do pogardzenia. Chociaż są dalecy od dobrego smaku i sposobu mówienia Attyków, wynagradzają tę wadę talentem i okwitem wysłowieniem. Ale niema u nich rozmaitości; bo zawsze prawie swoje peryody jednakowo kończą.
 Kto tych błędów uniknie to jest ani wyrazów tak nie poprzerzuca, iżby poznano że to umyślnie uczynił, ani żadnego wyrazu nie wścibi, jak gdyby chciał szpary pozatykać, ani ubiegając się za krótkiemi dźwiękami muzycznemi, myśli nie potnie i nie pokaleczy, ani bez żadnej odmiany zawsze jednych używać będzie, ten ledwie nie wszystkich błędów uniknie. O zaletach stylu, którym są widocznie przeciwne inne jeszcze wady, wiele już powiedziałem.

 LXX. Chcesz wiedzieć jak wiele na harmonii zależy? weź dobrze zbudowany peryod jakiego biegłego mowcy, odmień w nim porządek wyrazów, jak na przykład w następnym wyjątku z mojej mowy za Korneliuszem: — Neque me divitiae movent, quibus omnes Africanos et Laelios multi vennalitii, mercatoresque superarunt. Zaprowadź małą odmianę, multi superarunt mercatores venalitiique; wszystko zginie. W następnym także: Neque vestis, aut caelatum aurum et argentum, quo nostros veteres Marcellos Maximosque multi eunuchi e Syria Aegyploque vicerunt, tak odmień porządek wyrazów: Vicerunt eunuchi e Syria Aegiptoque. Dodamy ten trzeci przykład: Neque vero ornamenta ista villarum, quibus L. Paullum et L. Mummium, qui rebus his urbem Italiamque omnem referserunt, ab aliquo video perfacile Deliaco aut Syro potuisse superari. Powiedz, potuisse superrari ab aliquo Syro aut Deliaco. Czy nie widzisz jak przez tę małą w porządku wyrazów odmianę choć myśli i wyrazy te same pozostały, wszystko się wniwecz obróciło, dla tego że harmonijny związek rozerwany został? Albo weź z jakiego, o dźwięk muzyczny niedbającego mowcy jaki źle sklejony peryod, i odmieniwszy w nim nieco porządek wyrazów, nadaj mu kształt należyty, a zobaczysz, że co było rozprzężonem i rozpasanem, pięknie się uszykuje. Weź na przykład ten ustęp z mowy Gracha do Cenzorów: Abesse non potest, quin ejusdem hominis sit, probos improbare, qui improbos probet. Jakbyto przyjemniej brzmiało, gdyby tak był powie-