Co to jest takiego? — Marek. Nocne ofiary przez kobiety odprawiane. — Attykus. Niech będą zniesione, zgadzam się na to, ile że samo prawo zastrzegło publiczną i uroczystą ofiarę. — Marek. Ale w co się obrócą Jachus i nasi Eumolpidy[1], i te wszystkie czcigodne tajemnice, jeżeli nocne obrządki zniesiemy ? bo nie jednemu ludowi Rzymskiemu, ale wszystkim mądrym i dzielnym narodom prawa dajemy. — Attykus. Wyjmujesz zapewne tajemnice, do których jesteśmy przypuszczeni. — Marek. Bez wątpienia; bo ze wszystkich doskonałych i wybornych ustanowień, któremi twoje Ateny rodzaj ludzki obdarzyły, najprzedziwniejsze są owe tajemnice, któremi okrzesani i ugłaskani, przeszliśmy ze stanu dzikości do towarzyskiego społeczeństwa, a przez przypuszczenie do nich nauczyliśmy się nie tylko jak żyć szczęśliwie, ale jak umierać z nadzieją lepszej przyszłości. Co mi się zaś w nocnych tajemnicach nie podoba, poeci komiczni wskazują. Gdyby to w Rzymie było wolno, dokądby się nie posunął ten człowiek[2], który dla dogodzenia swej żądzy wszedł umyślnie na obrządki, na które niechcący nawet spojrzeć mężczyźnie nie godzi się? Attykus. Podaj to prawo dla Rzymu, ale nie odbieraj nam naszego.
XV. Marek. Powracam tedy do naszego prawa, które jak najlepiej obwarować powinno, żeby jasne światło dzienne strzegło w oczach wszystkich dobrego kobiet imienia, i żeby przypuszczane były do tajemnic Cerery tym samym jak w Rzymie obrządkiem. Jaka w tej mierze była surowość naszych przodków, świadczy dawny wyrok senatu o Bachanaliach, poparty przez konsulów, którzy użyli wojska na wyśledzenie i ukaranie winowajców[3]. Nie można mnie obwiniać o zby-
- ↑ Jacchus, nazwisko Bachusa w tajemnych obrządkach. — Eumolpidami nazywano ludzi należących do towarzystwa religijnego, odbywającego tajemne obrządki na cześć Cerery w Eleuzys, którego założycielem był Eumolpus.
- ↑ Jest tu mowa o zabitym tego roku przez Milona Klodiuszu, którego historya dobrze znana czytelnikom z mów i listów Cycerona.
- ↑ Wyrok ten ryty na tablicy miedzianej, a znaleziony w pierwszym wieku po Chr., znajduje się teraz w Wiedniu w muzeum cesarskiem,
