Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/682

Wystąpił problem z korektą tej strony.

brania Pittakus[1] wszystkim nienależącym do rodziny na pogrzeb przychodzić. Ale, jak mówi tenże Demetriusz, zagęściły się znowu okazałe pogrzeby i grobowce, jakie teraz w Rzymie widzimy, które on prawem zakazał. Był bowiem ten mąż, jak wiecie, nie tylko bardzo uczonym, ale wybornym obywatelem, i biegłym w rządzeniu Rzecząpospospolitą. Zmniejszył koszta na pogrzeb, stanowiąc karę na przekraczających, i odmienił czas pogrzebu, każąc wynosić ciało z domu przed świtem. Przepisał także kształt nowych grobów, i postanowił żeby nie stawiano na mogile jedno małą kolumnę nie wyższą nad trzy łokcie, albo kamienną tablicę, albo urnę, i przełożył urzędnika mającego doglądać tych rozporządzeń.

XXVII. Takie były prawa o pogrzebach u twoich, Attyku, Ateńczyków. Ale zobaczmy Platona[2], który obrządki pogrzebowe do tłumaczów religii odsyła, zwyczaj, którego się i my trzymamy. Zakazuje brać na grób jakąkolwiek część pola uprawnego lub mogącego się uprawiać; chce żeby na ten koniec takie przed innemi grunta obierano, które mogą służyć umarłym bez szkody żyjących. Takiej zaś ziemi, która płody ziemskie wydawać, i jak matka pokarmu nam dostarczać może, niech żaden żywy ani umarły nam nie zabiera. Zakazuje wznosić grobowce wyższe od tych, jakie pięciu ludzi w pięciu dniach postawić może; kamień tak tylko będzie wysoki, żeby na nim wyryć można nagrobek zmarłemu w czterech heroicznych wierszach, które Enneniusz długiemi nazywa. Mamy tedy przeważne zdanie tego także wielkiego człowieka o grobach. Oblicza oprócz tego koszta na pogrzeby stosownie do dochodu, od jednej miny do pięciu[3]. Powtarza potem co już gdzieindziej

  1. Jeden z siedmiu mędrców Grecyi, nadał prawa Mitylenom na wyspie Lesbos, z których tu jedno Cycero przywodzi.
  2. Co tu z niego Cycero przywodzi, jest w jego xiędze XII o Prawach.
  3. Mina, moneta liczebna u Ateńczyków, zawiera 100 drachm czyli 100 denarów Rzymskich, to jest złotych 133. A zatem koszta pogrzebowe w Rzeczypospolitej Platona nie mogły przenosić 665 złotych. Na talent Attycki szło 60 min, a zatem wart był 7980 czyli okrągło 8000 złotych.