prócz chwały dobrzy i cnotliwi ludzie ani od nieprzyjaciół, ani od sprzymierzeńców przynieść z sobą nie powinni. Nic zaś bez wątpienia nie jest haniebniejszego, jak kiedy kto bierze urząd legata nie w Rzeczypospolitej interesie. Pomijam jak się ci sprawowali i sprawują, którzy pod pokrywką legacyi dziedzictw swoich i należytości dochodzą. Może to jest winą osób; ale pytam, co w rzeczy samej haniebniejszego, jak senator posłany bez żadnego zlecenia, bez żadnego publicznego urzędu[1]? Tenci to rodzaj legacyi, aczkolwiek dogodnej senatorom, skasowałbym, będąc konsulem z przyzwoleniem licznego senatu, gdyby mi się wtenczas płochy trybun ludu nie sprzeciwił. Czas przynajmniej, na jaki to pozwolenie dawano, określiłem: był nieograniczony, do roku ograniczyłem; tak tedy hańba pozostaje, lubo nie trwa tak długo. Ale, jeśli wam się zdaje, ustąpmy już z prowincyi, a powróćmy do miasta. — Attykus. Chętnie z mojej strony; ale będącym na prowincyi tak się bynajmniej nie zdaje. — Marek. Jeśli będą, Tytusie, tym prawom posłuszni, nic im nad miasto, nic nad dom słodszego nie będzie, nic nudniejszego, nic przykrzejszego nad prowincyą.
Następuje prawo stanowiące w naszej Rzeczypospolitej władzę trybunów, o której nie potrzeba więcej mówić. — Kwintus. Przeciwnie, mój bracie; pytam się, co myślisz o tej władzy. Ja ją mam za bardzo zgubną, jako z buntu wylęgłą, do buntu służącą. Pierwszy onej początek znajdziemy, jeżeli sobie przypomnieć chcemy, wśród niesnaski domowej, kiedy place miejskie pospólstwo obiegło i zdobyło. Ten płód szpetny zaraz zaduszony przy urodzeniu, jak owe potwory, o których mówi prawo XII Tablic[2], wkrótce znowu się zjawił daleko straszniejszy i szkaradniejszy.
- ↑ Mówi tu Cycero o pozwoleniu dawanem senatorom wyjechania w swych interesach za granicę, zwanem legatio libera, czasem legatio votiva.
- ↑ Prawo XII Tablic pozwalało ojcu zabijać dzieci z jaką ułomnością na świat przychodzące: Pater filium monstruosom, et contra formam generis humani, recens sibi natuni, cito necato. Tabula IV. — Władza trybunów ustała za decemwirów roku Rzymu 303, a po ich zniesieniu roku 305 na nowo powstała.
