szych, i dla tego to jest u nas prawem, co nasi woźni prawem być mienia; udajmy się o to do przepisywaczów, publicznem pismem stwierdzonego pomnika nie mamy. Grecy są w tem od nas staranniejsi: mieli stróżów praw, którzy nie tylko składu onych pilnowali, ale ścisłego ich zachowania przestrzega!:. To staranie niech będzie cenzorom polecone, ponieważ ich w Rzeczypospolitej zawsze mieć chcemy. Przed cenzorami także niech ci, co z urzędu wychodzą, sprawę zdają, jak się na nim sprawowali, i niech cenzorowie pierwszy wyrok o nich wydadzą. Tak się dzieje w Grecyi, gdzie publiczni oskarżyciele są stanowieni[1]. Ale nie mogą być surowi, je-dno ci, którzy z własnej ochoty podejmują się oskarżenia. Lepiej tedy, żeby cenzorom zdawano sprawę, swoje powody przywodzono , zachowując oskarżycielowi i sądowi zastosowanie prawa. Ale dosyć mówiło się o urzędnikach, chyba że może czego jeszcze żądacie.
Attykus. Choćbyśmy milczeli, twoje ostatnie słowa przypominają co masz jeszcze do powiedzenia. — Marek. O sądach zapewne, Pomponiuszu, bo te mają związek z urzędami. — Attykus. A o prawie cywilnem ludu Rzymskiego, o którem mówić zamierzyłeś, myślisz że nie masz nic do powiedzenia? — Marek. Czegóż tedy o niem żądasz? — Attykus. Czego żądam? czego niewiadomość u tych, którzy się sprawami publicznemi zajmują, mam za największą hańbę. Bo, jak dopiero powiedziałeś, że praw od przepisywaczów dostajemy, tak i ja uważam, że wszyscy urzędnicy tyle tylko o prawach wiedzą ile podoba się woźnym z nich im udzielić. Jeżeli tedy, podając prawa religijne, osądziłeś być rzeczą potrzebną mówić o pozbyciu obrządków domowych, jest zatem twoim obowiązkiem, po ustanowieniu urzędów, o ich władzy, po tem o prawie coś powiedzieć.
- ↑ U greków równie jak u Rzymian nie było instygatorów czyli publicznych oskarżycieli. Lud tylko u pierwszych wybierał w pewnych sprawach mowcę, który sprawcę pewnych czynów oskarżał, pozywał, proces przeciw niemu przed zgromadzeniem logistów, λογιστῶν, przewodził. Demosthenes, in Aristog.; Valerius Maximus, III, 8 § 4. Ale po odsądzeniu sprawy ustawała ta przypadkowa publicznego oskarżyciela funkcya.
