Strona:Dzieła Wiliama Szekspira T. III.djvu/485

Ta strona została przepisana.



Król Jan.

Królem Janem otwieramy szereg dramatów z dziejów ojczystych Szekspira. „Historye“ angielskie — tak nazywają ten rodzaj utworów, przez Szekspira do najwyższej doprowadzony doskonałości — stanowią pośrednie ogniwo między dramatem historycznym a dramatyczną historyą. W wspaniałej ich kompozycyi nie może być zasada jedności akcyi wyłącznie miarodawczą, lecz także związek historyczny i czasowe następstwo wypadków, warunkujących budowę artystyczną dramatów. Z tego względu odstąpiliśmy w ich układzie od czasu w jakim powstawały a zatrzymaliśmy następstwo osnowy historycznej. W przeciwnym razie ucierpiałaby całość architektonicznego splotu poety.
Zrąb „historyi“ Szekspirowskich tworzą ośm organicznie ze sobą powiązanych tragedyi od „Ryszarda II.“ do „Ryszarda III.“ Przed nimi stoi „Jan“ a po nich „Henryk VIII.“ Pod względem czasu napisania zajmuje pierwsze miejsce „Henryk VI.“ (część I.) najmłodszy płód muzy historycznej Szekspira. „Jan“ następuje może dopiero na samym końcu wspomnianego szeregu ośmiu dramatów, czas bowiem powstania „Króla Jana“ odnoszą do r. 1596 a najpóźniej do 1598 roku.
W całym cyklu historycznym idzie Szekspir głównie za kroniką Holinsheda, a więc czerpie ze źródła wielce w owym czasie cenionego, ale pod względem historycznym, mętnego.