Strona:Dzieła Wiliama Szekspira T. III.djvu/486

 Tylko „Jan“ stanowi pod tym względem pewien wyjątek. Sztuka ta bowiem opiera się na dramacie „O niespokojnem panowaniu króla Jana“, którego autor czerpał również z Holinsheda. Stosunek tych obu utworów pod względem osnowy stawia Szekspira w świetle takiej zależności, że jego „Króla Jana“ nie można właściwie nazwać utworem oryginalnym. Jestto po prostu przeróbka starego „Jana“.
 Sztuka Szekspirowska obejmuje panowanie króla angielskiego, znanego w historyi pod imieniem „Jana bez ziemi“, od jego koronacyi 1199 aż do śmierci 1216. Dla zrozumienia rozmaitych w sztuce wypadków historycznych, podajemy najpierw osnowę dramatu Szekspirowskiego.
 Król angielski Henryk II. miał trzech synów: Ryszarda, Gotfryda i Jana. Ryszard, zwany „Lwie serce“ nie zostawił potomstwa. Gotfryd umarł za życia swego ojca, ale zostawił z Konstancyi, dziedziczki Bretanii, dwunastoletniego syna, Artura. Na niego też spadała korona angielska po śmierci Ryszarda. Ale stało się inaczej. Jan, najmłodszy syn Henryka II., w darł się na tron angielski, roszcząc sobie także prawo do posiadłości francuskich. Jakoż w Normandyi uznanym został za panującego. Ale z drugiej strony, Maine, Touraine i Anjou, oświadczyły się za Arturem i ogłosiły go w Angers prawowitym królem angielskim. Był on już, jako książę Bretanii, lennikiem Francyi. Konstancya szukająca potężnego opiekuna nieletniemu swemu synowi, przyobiecała królowi francuskiemu Filipowi Augustowi, że Artur złoży mu hołd nie tylko za Bretanię, lecz również za Normandyę, Maine, Anjou, Touraine i Poitou, jeśli Filip pomoże mu do odzyskania korony angielskiej. Filip otrzymał przysięgę od Artura w Le Mans, pasował go na rycerza i wziął z sobą do Paryża.
 Dramat otwiera się przybyciem Chatillona, wysłańca francuskiego, do Northampton, gdzie po koronacyi Jan z swym dworem przebywał. Poseł, w imieniu swego króla, wzywa Jana, aby tron zwrócił Arturowi, grożąc wojną jeśli żądań jego bezwłocz-