Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 11.djvu/270

—   260   —

 Grano tę komedyę w roku 1604, 26 grudnia, przed Jakóbem I. (świadczą: Accounts on the Revels of the Court), a myślą poety było zapewne skłonić króla do łaskawości i przebaczenia. W druku okazała się dopiero 1623, w wydaniu zbiorowem.
 W Anglii dramat ten nigdy powodzenia nie miał; sądzono go bardzo surowo. Coleridge powiada o nim: „Komedya ta jest dla mnie najwstrętniejszą, powinienbym rzec, jedyną częścią wstrętliwą w dziełach Szekspira“. Hunter powtarza to zdanie i dodaje: „Wina to przedmiotu, który jest i nieprawdopodobny i obrzydliwy“. Knight pisze: „Są w niej sceny wprost oburzające“. W istocie, Miarka za miarkę, cynizmem osnowy i niekiedy wykonania, robi przykre wrażenie, chociaż Szekspir złagodził sytuacye, rzecz uczynił znośniejszą, niż jest w oryginalnej powieści, a swobodę wyrażeń, dochodzącą do ostateczności, na karb wieku więcej niż poety położyć potrzeba. Samo prowadzenie akcyi i szlachetna rola Wincencya, mistrzowską rękę zdradzają.
 „Sztuka ta“, pisze Gervinus, „zaleca naprzód miarę w wymiarze sprawiedliwości, ale zarazem szersze zajmuje pole, i naukę tę rozciąga do wszelkich ludzkich stosunków; jest ona nasionkiem tak często u Szekspira wyrażonej myśli, że we wszystkiem środka się trzymać należy. Każe się strzedz wszelkich ostateczności. Doskonałą była księcia łagodność, ale ogólne dobro na niej cierpiało, i z niej zrodziły się w społeczeństwie występki. Dobrą była surowość Angela, ale chybiła celu, została przesadzoną. Dobrą była jego cnota, ale go wbiła w dumę i sprowadziła upadek. Nauka ta o szkodliwości przesady we wszystkiem, nawet w rzeczach najlepszych, czynami się tu dowodzi, ale zarazem w obrazach i porównaniach tego poematu obfitującego w zdania, się powtarza. Prawdy tej dowodzą także charaktery, ich sprzeczności i zestawienia. Sam Angelo, z nienaturalnie naprężoną przesadą swego charakteru, cały szereg sprzeczności wywołuje; jego surowość staje naprzeciw łagodności księcia, jego wstrzemięźliwość naprzeciw lekkomyślności Klaudya, jego brak uczucia przeciw miękkiego serca, słabej, wiernej Maryany, jego tchórzliwe staranie o pozór cnoty i przyzwoitość, przeciw obojętności Lucya, niedba-