Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 12.djvu/317

Ta strona została skorygowana.
XXXIII

Dosyć spojrzeć na dwór i otoczenie Elżbiety, na wypadki tego panowania, na Anglię w walkach rosnącą. Słońce tych dni odrodzenia wykłuwało ludzi takich jak Walter Raleigh (Rele), jak Bakon, Harvey, Hobbes, Szekspir i Ben Jonson. Przyświecało ono żywemu dramatowi Maryi Stuart, ściętej z rozkazu Elżbiety w roku 1587, rozbiciu hiszpańskiej Armady, zwiastującemu przyszłą morską potęgę Wielkiej Brytanii. Są w dziejach takie doby szczęśliwe, których zarody leżą gdzieś w mroku; nagle wszystko się budzi do życia niepohamowanie, gwałtownie, ludzie rosną do niezwykłych rozmiarów, społeczność uczuwa w sobie ochotę, i moc do życia a czynu; rycerze, poeci, mędrcy, wodzowie na bujnej roli razem, jakby na dany znak, podnoszą się.
W takiej to chwili wzrostu i siły danem było żyć poecie, który też z ogólnego skarbca ducha narodowego czerpał część energii swojej. Wszystko sprzyjało rozpromienieniu się geniusza, który ująwszy dramat jako tkankę niekształtną, zostawił go po sobie wspaniałą, jednolitą, tysiącem szczegółów ozdobną budową.

VI.

W pierwszej epoce działalności swojej poeta, jakeśmy wspominali, rozpoczął od przerabiania gotowych dramatów, jakie znalazł grywane i upodobane na teatrze. Była to jedna z najniewdzięczniejszych prac, w której samoistności okazać nie mógł, ale była to może zarazem, jako pewnego rodzaju gimnastyka, praca najwłaściwsza do wdrożenia, do wtajemniczenia człowieka i nadania mu wprawy. Słuchacze wymagali znanych sobie i ulubionych, nietylko przedmiotów, ale nawet scen i sytuacyi, poeta potrzebował je tylko odświeżyć, ubarwić, odmłodzić i ożywić. Dla umysłu, pełnego sił niezużytych, było to łatwem.
Krytycy angielscy, opierając się na ścisłych badaniach, do pierwszych takich przerobień liczą Tytusa Andronika, Peryklesa, pierwszą część Henryka VI, na której widne są ślady najmniej trzech po sobie następujących przerobień, Komedyę omyłek (z angielskiego przekładu Menechmów Plaut’a) i Ugłaska-