Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 12.djvu/318

XXXIV

nie sekutnicy. Niektórych z tych sztuk doszły nas stare teksty pierwotne, dozwalające osądzić, jak nieskończenie to obrobienie niezgrabne dramata zmieniło. O każdej z tych sztuk obszerniej nieco mówimy we wstępach do nich, tu tylko pobieżne wspomnienie, dla wskazania sposobu, jakim Szekspir pracował i stopniowej emancypacyi geniuszu.
 Jeden z najpierwszych, Tytus, zdaniem powszechnem i wedle świadectwa XVII wieku, zaledwie cokolwiek miał być poprawionym, tak, że nietylko pierwotny wątek, ale charakter i ton pozostał nietkniętym. Tak samo prawie Perykles, którego jedni przyznają, drudzy przyjąć nie chcą za dzieło Szekspira, jest prawdopodobnie nieśmiałą próbą młodzieńczą, o której zresztą tekst, jaki nas doszedł, błędny i popsuty, osądzić nawet ostatecznie nie dozwala.
 O Henryku VI, wszystkich trzech częściach, historyi walki domów Lancaster i York, zdania są wielce podzielone. Malone (Malon) pierwszej wcale nie chce przyznać naszemu poecie, inni dwie następne sądzą być przerobieniem i poprawą dawniejszych dramatycznych historyi. Naostatek nowsza krytyka w dwoistych wydaniach, od siebie różnych, tej trylogii dramatycznej, widzi młodzieńczą Szekspira pracę, przez niego samego później wykończoną. Dodać należy, iż wydania pierwotne nie mają na sobie imienia poety.
 Do tej pierwszej epoki odnosi się także niewątpliwie komedya: „Dwaj panowie z Werony“, przerobiona z dawniejszej: Felix and Philiomena (1584), na której znać młodzieńcze i mniej wprawne pióro. Szekspir sam motywa w niej użyte daleko umiejętniej spożytkował w znacznie późniejszej pracy, powtarzając nawet sceny niektóre. Tu jednak są już znakomite piękności liryczne i czuć rękę mistrza.
 Do młodzieńczych prac liczą też: „Komedyę omyłek“ (1591?), której treść wziętą jest z Plauta, ale nie wprost, jak się zdaje, tylko z dawniejszego lichego układu: The History of Errors, ze znakomitą już techniki teatralnej znajomością.
 Jedną z najdowcipniejszych prac młodzieńczych, jest: Love’s Labour’s Lost, w której kunsztownym języku widzą krytycy wpływ eufuizmu Lilly’ego. Źródło powieści dotąd jest nieznane.