Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 12.djvu/332

XLVIII

dodane, wątpliwe i podejrzane dramaty: Peryklesa (którego przyjęto później), Londyńskiego rozrzutnika, Historyę Tomasza Cromwella, Sir John Oldcastle (Dżon Oldkessl), Wdowę purytankę, Tragedyę w Yorkshire (Jorkszajr) i tragedyę Lokrine.
 Wszystkie te wydania, łącząc do nich i z roku 1685, ani są poprawne, ani starannie dokonane. Dogadzały potrzebie tylko, bo dawne się zużyły i znikły. Za życia Szekspira wydawane w ćwiartkowym formacie pojedyncze sztuki, równie niepoprawne, w wielu razach zawierają jednakże pełniejszy tekst i ważne zmiany.
 Pierwszem wydaniem krytycznie pojętem i rozpoczynającem szereg prac coraz głębiej sięgających, jest N. Rowe z roku 1709; za niem idą Alex. Pope, 1725, Pope i Sewell (Siuel) 1728, Theobalda z r. 1733, Hanmera 1744, w ostatku Dr. Sam. Johnsona z roku 1765, Steevensa z roku 1766 i 1773. Stopniowo oczyszczano tekst, sprawdzano, porównywano i rzeczywiste omyłki poprawiono. Ostatnie i najlepsze są wydania Knight’a (Najta) i Kembridżskie z roku 1863 (Clark i Glover).
 Nadzwyczajne zajęcie Szekspirem, które po zapomnieniu o nim nastąpiło, waga, jaką przywiązywać zaczęto do nowo odkrywanych śladów jego życia, stały się w Anglii powodem do ohydnego fałszerstwa. Historya jego jest dosyć ciekawą.
 Uczony i zasłużony wydanemi dziełami i teatrze angielskim Payne Collier, (Pejn Kollier) dał się uwieść albo sam chciał świat oszukać, ogłaszając coraz nowe odkrycia dokumentów, tyczących się poety. Naostatek wydał zmiany i poprawki, jakoby znalezione na starym egzemplarzu (Perkins’a), które po starannem paleograficznem i krytycznem zbadaniu okazały się sfałszowanemi. To wydanie Collier’a zowie Grant White (Huajt) „zbrodnią przeciwko rzeczypospolitej literackiej“ (a crime against the republic of letters).
 Znakomity szekspirolog niemiecki, tłómacz i komentator uczony, Bodenstedt, miał zręczność przekonać się naocznie w British Museum, o podrobieniu przypisków w owym egzemplarzu Perkinsa, na których wydanie Collier’a było oparte. Inne też dokumenty, które przywodzi, równie się okazały podejrzanymi.