Ta strona została uwierzytelniona.
JULIUSZ CEZAR.
„
Przypomnijmy sobie — pisze Gervinus w swych studyach nad Szekspirem — z jaką swobodą i samoistnością poeta źródłami swemi się posługuje. Gdy mu się trafiło mieć do czynienia ze starym dramatem, najczęściej całą formę jego precz odrzucał, zatrzymując tylko sam wątek i imiona. Ze skąpej noweli włoskiego pochodzenia rzadko mógł skorzystać, dopóki jej wprzód zupełnie nie rozpruł, charaktery do niej tworzyć zmuszony na nowo. Potrzeba sobie przypomnieć płaskie, suche opowiadania, z których większa część dramatów jego powstała; przetworzone całkowicie, dopełnione logicznym wywodem pobudek czynności, zmienione częstokroć co do treści. Nawet kroniki swej historyi angielskiej, jakkolwiek z poszanowaniem obchodził się z niemi, musiał wszakże, aby w nie wlać życie, wielekroć rozszerzać, uzupełniać treścią nie historyczną; objaśniające motywa czynów często bardzo dodawać“.
„Cale inny, zdumiewający stosunek zachodzi pomiędzy poetą naszym i jego Plutarchem, którego w tłómaczeniu Tomasza North (1579) czytał. Proste, naiwne, a przecież nie bez fantazyi, pojęcie i sposób przedstawiania spraw ludzkich tego historyka, tak mu do umysłu i uczucia przemawiało, że tu swobodę swą całkiem pohamował, samoistności się wyrzekł, i historyczny tekst niemal tylko przepisywał. Nie umiemy powiedzieć, gdzie się nam Szekspir większym wydaje, tam, gdzie ze skąpych źródeł tworzył wszystko, czy tu, gdzie wszystko znalazł i przejął — czy jego twórczości siłę i bogactwo, czy wstrzemięźliwość i zaparcie, bardziej podziwiać mamy. Daleki
