Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 9.djvu/18

—   8   —

w XVII w. nietylko w Anglii znajdziemy, pokażą go nam niejedne pamiętniki we Włoszech i we Francyi, Schweinichen i Pasek na Śląsku i w Polsce, natrafimy nań w Niemczech, wszędzie, gdzie wojny najemnikami prowadzone takich awanturników tworzyły. W XVI i XVII w., nawet do połowy XVIII pełno takich Falstaffów po pułkach cudzoziemskiego autoramentu, w Prusach jeszcze pod kijmi Fryderyka I i II.
 Ale Falstaff Szekspira, zgniły i zepsuty do szczętu, w niwecz zjedzony trądem rozpusty, ma w sobie ślad pewien jakiegoś lepszego pochodzenia i materyału, który w nim się tak wykoszlawił — jest bystry, dowcipny, zręczny w mowie, gębę ma wyparzoną, — pociąga właśnie tem, że jego zgniliznę przystraja taki dowcip cyniczny. Obok niego Pistol, Nym, cała ta hałastra, to już gmin i motłoch brudny. Możeż co trafniej, doskonalej być narysowanego nad tę gosposię Quickly, że swą prostodusznością, głupotą, paplaniną bezmyślną i zepsuciem prawie bezwinnem, którą wyrobiło na słabej istocie życie i otoczenie.
 Jako typy komiczne, Sędzia, w którym czuć, że nań wzór był brany z owego kawalera Tom. Lucy’ego, do którego Szekspir miał ząb z lat młodych (herb jego dał poeta Sędziemu), nieoszacowany dudek Slender, ksiądz, doktor, są to żywiuteńcy ludzie. Doktor zresztą jest wiadomą figurą historyczną, znaną w owych czasach. Mieszkał on w Windsorze. Jack of Dover mówi o nim w swych anegdotach, (zowiąc go: Doctor of phisicke); trupa admirała grywała sztukę „The French Doctor.“
 Równie naturalnie przedstawiają się dwie kobieciny wesołe, nielękające się tłustych żartów, swobodne w mowie, ale zacne i poczciwe małomiejskie kumoszki, doskonałe typy mieszczanek, które jeszcze dziś po świecie chodzą.
 Poszukiwanie źródeł, jakiemi się mógł Szekspir posługiwać do Falstaffa, niewiele ich odkryć pozwoliły — obcego tu mało weszło.
 Historya Falstaffa ze Strugiem, przed którym się on spowiada z tego, co zamierza względem jego żony, zapożyczoną jest z niewyczerpanego skarbca włoskich noweli. Prototypem takiego męża i kochanka są: Doktór i Student bo-