dzime, chociaż w odmiennej nieco formie, pozostały i nadal nietknięte, zacierały się jednak one u ludu, gdzie tej doniosłości nie posiadały i gdzie strona obrzędowa, górowała nad stroną prawną aktu przy zawarciu związków małżeńskich. U szlachty na pierwszy plan występował moment prawny, u ludu moment obrzędowy. Fakt więc, że przy małżeństwach szlacheckich spotykamy tylko jednego dziewosłęba, stwierdza tem dobitniej, że jest to funkcyonaryusz o odmiennym charakterze od swatów czy drużbów, że do jego zakresu działania należało właśnie przeprowadzenie prawnej strony zawarcia małżeństwa. O takim pośredniku wspomina też przy sposobności pewnej sprawy posagowej jeden akt z początku wieku XIII z ziemi sandomierskiej, a pośrednikiem tym wtedy był z prawem dobrze obznajomiony komornik i rzecznik prawny księżnej Grzymisławy[1]. U włościan wskutek przyjmowania nawet przez czysto polskie osady prawa niemieckiego, zapewniającego im znaczne społeczne i ekonomiczne korzyści, czysto polskie instytucye prawne, musiały bardzo szybko ulec zwyrodnieniu, lub zapomnieniu i dla tego na wsi charakter prawny dziewosłębów nie wyodrębniał się tak silnie, zwyczajnie też powoływano do tych funkcyi jednego ze swatów lub nawet drużbów i z tąd pochodzi pomięszanie się tych instytucyi i dawnych nazw odrębnych[2].
Te wyniki, oparte na badaniu dokumentów średnio-
- ↑ Kod. dypl. małop. II. nr. 395, rok 1228. Nazwany on tu jest: huius rei mediator, a na odwrotnej stronie aktu zanotowany jako: camerarius ex parte ducisse iuridicus. I proci są również często określani jako mediatores, Ulanowski, Praktyka nr. 188, 198, Acta capit. III. 1. nr. 271.
- ↑ Fedorowski, Lud okolic Żarek, Siewierza i Pilicy str. 63 przyp. 2. stwierdza że starostą weselnym bywa zwykle swat (swak), lecz że urząd ten przywiązany bywa przez całe życie do jednej osoby. Jest to widoczny ślad dawnego znaczenia prawnego dziewosłębów, bo wybierano na ten urząd osoby doświadczone i z prawem dobrze obznajomione.
