gać, nazwa ta również i to wyłącznie występuje, a nadto, że nie jest ona obcą w tem znaczeniu polskiemu językowi średniowiecznemu. Zapiski sądowe wprawdzie o niej nie wspominają, lecz zna ją ówczesne słownictwo w glosach polskich do wyrazów łacińskich, tłómacząc wyraz architriclinus, oznaczający przewodnika godów weselnych, wyrazami starosta swadziebny[1]. Prawdopodobnem się więc wydaje, że u tych plemion polskich, gdzie ustrój oparty był na silnej władzy rodowej, czy prawno publicznej, starosta jako naczelnik rodu czy osady, reprezentował władzę sankcyonującą i utwierdzającą zawarcie związku, tam zaś gdzie takiej silnej władzy nie było, albo gdzie w małżeństwie przeważały już momenty prawno prywatne, znowu dziewosłęb oznaczał tego, który zaślubiny prawnie dokonywał. Etymologicznie bowiem ta ostatnia nazwa pochodzi od wyrazów »dziewicę snębić«, słowo zaś snębić, snubiti, prastary wyraz słowiański zachowany w dawnej polszczyźnie i w XV wieku jeszcze używany, znaczył to samo co łacińskie nubere, to jest zaślubiać[2]. I w ten sposób szczę-
- ↑ Brückner, Apokryfy średniowieczne, Rozpr. wydz. filol. T. XXVIII str. 368: swadziebnemu starosczye architriclino; Drobne zabytki języka polskiego, Ibid. T. XXV str. 272, architriclino staroscze abo zyrczowi, z rękopisu z końca XIV lub początku XV wieku. Spotyka się także, może pod wpływem czeskim, tłomaczenie architriclinus staro szwath, Ibid. T. XLVII str. 355. W powyższej zapisce chełmskiej przetłumaczono swath jako architriclinus a nie starostę, sądzimy jednak, że jestto pomyłka pisarza, który może pochodził z okolic polskich, gdzie wówczas nieznano nazwy starosta weselny, tylko dziewosłęb, co już wtedy do pojęcia swata było bardzo zbliżone. W nowszych czasach nazwa starosty weselnego rozpowszechniła się w całej Polsce (Karłowicz, Słownik gwar IV, 224) i trzebaby przeprowadzać osobne bardzo staranne badania, aby rozgraniczyć te ziemie gdzie pierwotnie była zwykła nazwa dziewosłąb, a gdzie używano wyłącznie nazwy starosty.
- ↑ W biblii królowej Zofii, zob. Babiaczyk, Lexicon zur alt-
Piprek l. c. str. 91. O używaniu dziś wyrazu dziewosłęb zob. Karłowicz, Słownik gwar polskich I. 438.
