mienowane, a jego mięso uważane za nieczyste.[1] Tę samę cechę noszą na sobie niektóre przepisy prawa kanonicznego. W myśl bowiem tych przepisów bydlę, nie posiadając rozumu, nie jest wprawdzie zdolne popełnić przestępstwa, wszakże należy je karać za niektóre czyny, aby okryć niesławą ich pamięć.[2]
Trzecim nareszcie typem karania zwierząt, ale już wyłącznie tych, które znajdują się w posiadaniu człowieka, jest wydawanie ich poszkodowanemu, aby uwolnić wzlędem niego ich właściciela od wszelkiej dalszej odpowiedzialności prawnej. Takie stanowisko zajmuje wobec tej kwestyi stare prawo rzymskie XII tablic.[3]
Jak widzimy, tylko pierwszy z trzech powyższych typów pociągania zwierząt do kary jest oparty na przyznawaniu im zdolności popełniania przestępstw. Zresztą karano zwierzęta albo dla odstraszenia człowieka od zbrodni, albo też aby uwolnić ich właściciela od obowiązku wynagrodzenia poszkodowanemu krzywdy, którą mu one wyrządziły. To też ten pierwszy typ jest pochodzenia najstarszego. Dziwna rzecz, że mimo to przechował się on w obyczajach niektórych narodów najdłużej, bo aż do ostatnich niemal czasów.
Tak, jeśli mamy wierzyć czasopismu, wychodzącemu w Lipsku p. t. „Allgemeine deutsche Strafrechtszeitung,“ to jeszcze w r. 1861 w mieście angielskiem Leeds, sąd przysięgłych skazał na śmierć koguta za wyrządzenie dziecku ran, wskutek których ono umarło. Wykonanie tego wyroku, jak donosi to pismo, odbyło się w obecności całego sądu i było godne owych egzekucyj karnych, któremi w czasach średniowiecznych zaszczycano tak często zwierzęta.
Krajem jednak, w którym te ostatnie używały pod tym względem stanowiska najbardziej uprzywilejowanego i zasiadały najczęściej na ławie oskarżonych była niezawodnie Francya. Jakób Berriat–Saint-Prix, niegdyś pofesor procedury w szkole prawa w Paryżu, w artykule drukowanym w r. 1819 w czasopiśmie „Thémis“ p. t. „des procès intentés aux animaux“ (I, 194—197); a następnie w dziełku wydanem osobno w r. 1839 p. t, „Rapport et recherches sur les procès et jugemens relatifs aux
- ↑ Kulm Stadtr. V. 25. Por. Geib — Lehrbuch des deutschen Strafrechts, 1862, II, str. 197.
- ↑ Quaeritur, quomodo sit reum pecus, quum sit irrationale, nec ullo modo logis capax. Pecora inde credendum est iussa interfici, quia tali flagitio contaminata, indignam refricant facti memoriam. (can. 4. Caus 15, qu. 1)
- ↑ Instit. IV, 9.
