Strona:Edmund Różycki (Szkic biograficzny).djvu/16

porwanie w Wilnie, od rodziców, więzienie i, wreszcie, wysłanie na wygnanie, nad Wołgę, dwóch małych Houwaldów, z których starszy miał lat dziesięć, młodszy zaledwie siódmy rok liczył.
 Porwanie Edmunda Różyckiego miało miejsce nie wnet po upadku Listopadowego powstania. Rząd rossyjski przedsiębrał kroki natychmiastowe, ale udało się obu małych Różyckich ukryć i tajemnie przenieść do Galicyi, gdzie znajdował się pułkownik Karol Różycki czas pewien, i gdzie nasi tułacze i rozbitki powstańcze mieli nadzieję utrzymania się i pozostania pod opieką rządu austryackiego. Złudzenie niedługo trwało: emigracya zniewoloną była opuścić terytoryum galicyjskie i udać się na Zachód. Wędrówka tułacza do Francyi z dwojgiem małych dzieci niemożliwą była dla żołnierza. Starszy syn był malutkim, ale młodszy, Edmund, omal nie niemowlęciem, potrzebującem jeszcze opieki niewieściej, ojciec przeto postanowił rozstać się z nim i ukrywać go w kraju, w okolicach rodzinnych. Pułkownik K. Różycki, udaje się na emigracyę ze starszym synem, Stanisławem, młodszego zaś Edmunda odsyła na Wołyń. I znowu dziecię odbywa podróż w worku przemytnika, który je przynosi do jednego z nadgranicznych dworów na Wołyniu, w Krzemienieckim powiecie, gdzie to zawiniątko z dzieciątkiem składa w żłobie stajenki.
 Od owego dnia zaczyna się dla malutkiego Edmunda szereg lat tułactwa i doli sierocej, wprawdzie otoczonej w pierwszych chwilach troskliwością ziomków, którzy pragnęli go ocalić od opieki cara, niemniej jednak połączonej z obawą, niepe-