Strona:Edmund Różycki (Szkic biograficzny).djvu/35

z rządem rossyjskim, przeciw któremu miał zamiar wprędce wystąpić... Prosił o dymissyą w r. 1862, i ją otrzymał.
 Opuszczenie dobrowolne, i tak niespodziane dla zwierzchności wojskowej, stanowiska nader wybitnego, opuszczenie drogi świetnej, militarnej karyery, przez oficera ukształconego, uzdolnionego, jeszcze młodego, a tak już otoczonego zaszczytami, co rokować mogło, w przyszłości blizkiej, jeszcze świetniejsze wyniesienie się — wprawiło w zdumienie generała dywizyi, pod którego rozkazami służył Edmund Różycki. Zapytał go przeto generał, prosząc o wytłumaczenie pobudek, które go skłoniły tak nagle a wcześnie do opuszczenia pola militarnej karyery... — „Chętnie — odrzekł młody szef sztabu — odpowiem na pytanie p. generała. Co nie byłoby właściwem do przedstawienia urzędowego panu, jako naczelnikowi, powiem mu poufnie, jako człowiekowi honoru. — Generał dał znak, iż pragnie, by mu wszystko szczegółowo wyłuszczył, a on rzecz swą w ten sposób dalej prowadził. — „Burza się zbliża, atmosfera jest duszną, wszyscy odczuwamy, iż jesteśmy w przeddniu jakiejciś katastrofy... Polska lada chwila może powstać; a wówczas, gdybym pozostał pod sztandarem nieprzyjacielskim, jaką byłaby moja pozycya?... Stojąc wśród dwóch sprzecznych obowiązków, żołnierza rossyjskiego i obowiązków syna Polski, ażalibym mógł spełnić sumiennie jeden z owych obowiązków, nie zdradzając drugiego? Zastanów się nad tem, panie generale, i powiedz, czy nie mam słuszności?“...