Strona:Edward Szalit - Mały katechizm higjeniczny dla ludu wiejskiego.djvu/13

Zachowaj miarę w jedzeniu i piciu, odżywiaj się racjonalnie, jadaj w spokoju i nie w pośpiechu

 Nie jedz i nie pij więcej, jak dyktuje ci głód i pragnienie. Większość ludzi tylko z przyzwyczajenia je i pije zadużo. Kto zadużo je i pije, obciąża i męczy swoje ciało, starzeje się przedwcześnie i staje się ociężałym. Cztery posiłki w ciągu dnia są aż nadto wystarczające. Nie objadaj się ciężkiemi potrawami ani wczas rano, ani wieczorem przed udaniem się na spoczynek. Do potraw dodawaj jak najmniej soli i przyzwyczajaj się do pożywienia bezsolnego. Nadmiar soli działa szkodliwie na krew i nerki, psuje smak i pobudza do niepotrzebnego picia. Spożywaj dużo chleba, zwłaszcza czarnego. Ciemne gatunki chleba (żytni razowy) posiadają większą wartość odżywczą, niż jasne. Ciemny chleb syci też więcej, a uczucie sytości utrzymuje się dłużej, bo ciało przez dokładniejsze żucie i powolniejsze trawienie zmuszone jest do dłuższego zajmowania się tym chlebem.
 Ziemniaki są niezwykle tanim, a przytem znakomitym i łatwo strawnym pokarmem, dającym się łatwo przyprawić w najrozmaitszej postaci, nadto sycą i zawierają dużo soli odżywczych i witamin.
 Mięso jest wprawdzie ulubionym pokarmem, lecz jego znaczenie bywa przeceniane. Pamiętaj, że nadmierne spożywanie mięsa jest szkodliwe. Można się utrzymać przy życiu i zdrowiu jak najmniejszą ilością mięsa, a nawet obejść się zupełnie bez niego. Bardziej wartościowym środkiem odżywczym, niż mięso jest wątroba, śledziona, nerki oraz krew. Lepiej więc kupować kiszki wątrobiane i krwawe, niż mięso, bo są nietylko tańsze, ale także pożywniejsze. Tłuste ryby, szczególnie śledzie, są taniem źródłem wartościowych składników pożywnych; należy je przeto częściej jadać. Spożywaj dużo owoców i jarzyn. Najzdrowsze są owoce świeże, a surowe są bardziej pożywne, niż gotowane. Zdrowo jest zjeść kawałek chleba ze świeżym jabłkiem lub gruszką. Ludność wiejska spożywa za mało owoców i jarzyn. Własna produkcja przeznaczona jest przeważnie na sprzedaż. Poza kapustą nie zna wieśniak żadnej prawie jarzyny. A choć one zawierają mało ciał odżywczych, jednak są dla odżywiania bardzo ważne spowodu zawartości soli koniecznych do budowy kości i tworzenia krwi i spowodu witamin, jakie się w nich znajdują. Witaminy to nie są ciała odżywcze, ale jakby smary potrzebne do utrzymania naszego ciała w równowadze. Regulują one wszystkie procesy życiowe i dlatego są niezbędne. Ulegają one jednak przez wysoką ciepłotę, w jakiej