Strona:Eliza Orzeszkowa-Nad Niemnem (1938) tom II.djvu/203

go naprawdę widujesz... znasz? Czy to on sam tobie mówił... o mnie mówił... wspominał?... naprawdę wspominał?
 — Wspominał, mówił, wiele przecierpiał, i teraz jeszcze nie stał się zupełnie takim, jak wszyscy...
 — Przecierpiał! a jaż nie przecierpiałam? Niezupełnie taki jak wszyscy?... a jaż taka? Wieczny smutek... wieczny smutek... wiecz-ny smu-tek!...
 Wielkie, ciężkie, długie westchnienie szeroką jej pierś podniosło; ozwała się w nim chrypka do jękliwego szmeru podobna.
 — Dlaczegóż? dlaczegóż więc? dlaczego? — rękę jej coraz mocniej w dłoniach cisnąc z gorączkowym prawie pośpiechem zapytywała Justyna.
 Rozgorzałe oczy Marty tkwiły w jej twarzy, jakby przeszyć ją chciały i dostać się aż do mózgu, aż do najskrytszych myśli.
 — Nie powiedział przyczyn? Wszystko powiedział, a przyczyn nie powiedział? a?
 — Nie powiedział.
 Długo milczała, potem spokojniej nieco niż wprzódy, od klęczącej przy niej dziewczyny wzrok odwracając, mówić zaczęła:
 — A ty chcesz wiedzieć? chcesz? przez ciekawość? Zawsze to rzecz ciekawa, dlaczego panna kawalerowi, choćby takiemu, harbuza dała. Pewno myślisz, że o czymś ciekawym posłyszysz? Jakaś osobliwa historia... przymus... przeszkody... awantury... tragedie! Otóż mylisz się. Niczego osobliwego, romansowego, jak na teatrze odegranego nie było. Była to sobie rzecz ordynarna, prozaiczna, taka, co wszędzie rośnie, i tam nawet, gdzie jej nie posieją. Było to wieczne głupstwo... moje własne głupstwo... widzisz, jak prozaicznie...
 Zaśmiała się.
 — Przyczyny... — powtórzyła — przyczyny.... przyczyny... Dwie ich były: raz, że królewna okrutnie bała się ludzkiego