Strona:Eliza Orzeszkowa - Kilka słów o kobietach.djvu/143

szkodliwe są jéj ciału, odbywającemu najżywszy proces przerabiania się i wzrostu, niepożyteczne umysłowi, niezdolnemu jeszcze ogarnąć i pojąć żywotnéj treści nauk.
 To téż zdobyte przez nią w téj porze wiadomości są zaledwie słabym początkiem dalszego jéj kształcenia.
 Od lat trzynastu, i fizyczne, i umysłowe władze dziewczynki wstępują w drugą fazę. Jeszcze dziecko, zaczyna już stawać się dziewicą. Ze stanowiska nawet fizyologicznego, kilka lat życia kobiety od trzynastu do ośmnastu uważane są za odrębną i stanowiącą w sobie pewną całość — epokę.
 W epoce téj szybko już rozwija się i kształci ciało, umysł winien już także wejść na szerokie drogi gruntownego a pilnego zdobywania wiedzy. Ale nie dosyć na tém.
 W ośmnastym roku życia umysł kobiety, w poprzedzających latach dobrze kierowany i nie wytrącony z dróg właściwych zaniedbaniem strony fizycznéj, dochodzi do pewnego stopnia dojrzałości. W owéj porze, jak ciało jéj ma już pewne stanowcze kształty i zarysy, tak i myśl z większą niż wprzódy łatwością skupia się i rozszerza, analiza i kombinacya, z pomocą uprzednio nabytych wiadomości, potęgują się ciągle. Wszakże jak dla ciała, tak dla umysłu, nie jest to jeszcze stan zupełnéj dojrzałości, ale pewien tylko jéj stopień. Zewnętrzne formy ciała