Strona:Eliza Orzeszkowa - Kilka słów o kobietach.djvu/79

lub ślepego instynktu jednostek, nie posiada warunków dla stałego bytu i nie zapuszcza głęboko korzeni w grunt społecznego ustroju, więc i te wyjątkowe zjawiska pewnego wydoskonalenia się fizycznego kobiet zniknęły wraz ze zniknięciem ze świata ducha awanturniczości, wojnomanii i obyczajów obozowych.
 Rozwijanie w wychowaniu kobiety strony umysłowéj i moralnéj również widzimy w przeszłości niedostateczne, najczęściéj spaczone, niekiedy brak zupełny rozwoju. W pewnych epokach pojawiały się wprawdzie kobiety, wielkie siłą moralną i umysłową; ale naprzód: były to samodzielne zjawiska, świadczące o człowieczeństwie kobiety, objawiającém się bez żadnéj zewnętrznéj pomocy, owszem, pomimo zapór i przeszkód mnóztwa; następnie: w zjawiskach tych obie strony ducha, moralna i umysłowa, rzadko posiadały równowagę i postępowały równolegle, najczęściéj zaś jedna przeważała, a nawet pochłaniała drugą. Tak naprzykład Aspazye i Diotymy greckie a potém rzymskie hetery, oprócz piękności, posiadały znakomity rozum, przez który jedna z nich stała się doradczynią i przyjaciółką Peryklesa, inna pojętną i na zawsze sławną uczennicą szkół filozoficznych, inne jeszcze były pełnemi wdzięku i rozumu towarzyszkami tak sławionych starożytnych Rzymian. Kiedy rzymskie matrony, pogrążone w upośledzeniu i nie-