Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/19

niką, stawiając płody jej pióra, poparte olbrzymim zasobem obserwacyi, na wyżynach artyzmu, mamy już prawdziwe perły literatury. Bierze ona i tu, wierna sobie, w pierś swą „magnetycznie“ bóle i cierpienia narodu swego i ludzkości, ciernie i krzyże społeczeństw i jednostki, ukazując na dźwignie w czci dla Ideału, ale tło, na jakiem rozpościera swą wspaniałą kanwę, jest już niezmiernie bogate w podkład realistyczny, charakterystyka postaci doskonała, żywa, a skala obserwacyi dokumentów życiowych zdumiewa swem bogactwem, zadziwia rozległością, jako też nieobliczalnym wkładem sił i pracy w to dzieło olbrzymie.
 Ten wielki cykl twórczości Elizy Orzeszkowej do roku dwudziestopięcioletniego jubileuszu jej pracy pisarskiej (1891), obejmuje sfery życia wszystkich warstw społecznych. „Nie będąca i nie chcąca być aparatem fotograficznym“, jak się wyraża Piotr Chmielowski, z ogromnym wszakże realizmem i plastyką maluje nam w tym okresie twórczości, ta wielka już autorka, postaci ludzkie i sceny z życia, co przy idealistycznem zabarwieniu jej pryzmatów widzenia, a braniu rzeczy sercem żywem, czującem za wielu, budzi w czytelniku interes ogromny.
 Mamy tu obrazki drobne, nowele, w wydaniu książkowem objęte tytułami: „Z różnych sfer“, „Panna Antonina“, „W zimowy wieczór“. W noweli „A. B. C.“ postać skazanej na odpowiedzialność karną za nauczanie dzieci ojczystego abecadła pod rządami hakaty. Mamy znakomitą