Strona:Eliza Orzeszkowa w literaturze i w ruchu kobiecym.djvu/42

Orzeszkowej, znaczenie, uprawniające płeć niewieścią do niesienia godnie wielkiej pochodni Wiedzy.
 Jako ideał Wyzwolenia, stawia więc Orzeszkowa kobiecie postęp moralny. Jest to pewna misya cywilizacyjna kobiety w odrodzeniu ludzkości, pogląd, do którego współczesny ruch kobiecy dochodzi w filozoficznych postulatach idei wyzwolenia na życie dostojne, tj. zgodne z ideą dążeń człowieczeństwa w postępie.
 „Nikt zaprzeczyć nie może, twierdzi Orzeszkowa, że cywilizacya współczesna posiada równowagę zwichniętą, przechyla się zbytecznie na stronę zdobyczy i uciech materyalnych i w tem właśnie leży źródło wielu klęsk ludzkości.
 „Rozum i wiedza wytwarzają daleko więcej potęg materyalnych niż moralnych. Jesteśmy chorzy moralnie, dlatego rozum i wiedza nabrały w ręku naszem twarzy Janusowej, która straszy i gubi“.
 Postawiwszy twierdzenie powyższe, dochodzi do przekonania, że inaczej na tę sprawę patrzono widocznie przed kilkunastu laty, gdy wypisywano na sztandarze ludzkości: „Wiedza, to potęga!“.
 A opierając się na znajomości duszy kobiety, w tak dobrze znanych sobie dążeniach obywatelskich tejże, wyraża pogląd — że właśnie kobiety, przy wyrobieniu w sobie przekonań i dążeń, mogą być bardzo zdolne do wyprostowania w kierunku dobra moralnego zbyt wykrzywionej w stronę dóbr materyalnych cywilizacyi.